COVID-19

Melatonine is van groot belang als het gaat om COVID-19. Zo versterkt het de lichamelijke weerstand waardoor je minder kans loopt dat je ziek wordt na besmetting. Als je toch ziek wordt, zorgt melatonine er mede voor dat de corona-infectie minder ernstig verloopt.

COVID-19 is een infectieziekte, veroorzaakt door het coronavirus. Het virus komt binnen via de neus of mond. Het brengt allereerst griepachtige verschijnselen teweeg. Als het virus dieper in de luchtwegen doordringt, tot onder in de longen, kan dat tot een dubbele longontsteking leiden. De eerste klachten zijn een loopneus en niezen, keelpijn, hoesten en koorts. Ook verlies van reuk en/of smaak komt voor, zelfs als er geen sprake is van een verstopte neus. Als het virus dieper de luchtwegen is binnengedrongen ontstaat benauwdheid. Als een longontsteking ontstaat kan die zeer ernstig verlopen. Meer informatie lees je hier.

Wie het grootste risico loopt bij een corona-infectie

Er zijn verschillende risicofactoren voor het ziek worden na een besmetting met het coronavirus en voor een ernstiger verloop van de ziekte COVID-19. Bijna al deze risicofactoren hebben direct of indirect te maken met melatonine.

Mensen ouder dan 70 jaar

De helft van de patiënten die met COVID-19 in het ziekenhuis zijn opgenomen, is ouder dan 69 jaar. Van de overledenen (die getest zijn) is driekwart ouder dan 76 jaar. Dat leeftijd een risicofactor is, kan te maken hebben met de afname van de melatonineproductie als je ouder wordt. Boven de leeftijd van zestig jaar is de nachtelijke melatoninespiegel de helft lager dan die van twintigjarigen. De melatoninespiegel van mensen met overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten is vaak nog lager. Dat de ziekte bij kinderen zo mild verloopt, komt wellicht mede doordat kinderen tot in de puberteit juist twee- tot driemaal zoveel melatonine aanmaken dan jongvolwassenen. Meer informatie hierover lees je hier.

Mannen lopen meer risico dan vrouwen

Mannen zijn kwetsbaarder voor een corona-infectie dan vrouwen. Uit cijfers van het RIVM blijkt dat meer dan 60 procent van de patiënten die in het ziekenhuis opgenomen zijn (geweest) man is, terwijl mannen even vaak een corona-infectie oplopen als vrouwen. Ook overlijden er tweemaal meer mannen dan vrouwen aan een corona-infectie. Dit zou kunnen komen doordat mannen ‘s nachts minder melatonine aanmaken dan vrouwen en de melatoninespiegel van mannen daardoor lager is. Meer informatie hierover lees je hier.

Mensen met overgewicht

Tweederde van de coronapatiënten op de intensive care heeft overgewicht. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat mensen met overgewicht vaker dan gemiddeld suikerziekte, hoge bloeddruk en/of hart- en vaatzieken hebben. Dat zou ze kwetsbaarder maken voor virusaandoeningen, aldus IC-artsen. Mensen met overgewicht en met deze bijkomende aandoeningen hebben echter ook lagere melatoninespiegels dan mensen zonder overgewicht en bijkomende aandoeningen. Meer hierover lees je hier.

Mensen met diabetes

De melatoninespiegels van mensen met diabetes die slecht ingesteld zijn en van mensen bij wie de suikerziekte inmiddels tot complicaties heeft geleid (zoals hart- en vaatziekten en nieraandoeningen) zijn ’s nachts gemiddeld bijna de helft lager dan de melatoninespiegels van mensen zonder diabetes. Naarmate de melatoninespiegels lager zijn, is de kans op complicaties groter. Meer hierover lees je hier.

Mensen die chemotherapie en/of bestraling ondergaan

Chemotherapie en bestraling veroorzaken ongeacht de soort van kanker een afname van de weerstand tegen infectieziekten. Het RIVM maakt in zijn advies daarom geen onderscheid tussen verschillende vormen van kanker. Kanker in het algemeen is wel geassocieerd met lagere melatoninespiegels. Vooral het risico op borst-, eierstok- en prostaatkanker is vergroot bij mensen met lage melatoninespiegels. Meer hierover lees je hier.

Wat melatonine doet bij COVID

Bij een virusinfectie wordt het immuunsysteem geactiveerd. Dat is een nuttige reactie van het lichaam om het virus te bestrijden. Het coronavirus veroorzaakt echter zo’n heftige reactie van het immuunsysteem, dat het zijn doel voorbijschiet en weefsels beschadigd raken. Melatonine reguleert het immuunsysteem door deze overmatige reactie op het coronavirus te remmen. Meer hierover lees je hier.

Zo gebruik je melatonine tegen een corona-infectie

Bij onderzoek naar een mogelijk gunstig effect van melatonine op het beloop van een coronabesmetting wordt een dosis van 2 mg gebruikt. Voor de meeste mensen is dit een veilige hoeveelheid. Bij deze dosis worden nachtelijke melatoninespiegels bereikt die ruim boven die van jongeren liggen. Meer hierover lees je hier.

Onderzoek naar melatonine bij COVID-19

Het eerste grote dubbelblind onderzoek naar het effect van een behandeling met melatonine bij COVID-19 is in april begonnen. Het onderzoek wordt in enkele Spaanse ziekenhuizen uitgevoerd bij mensen die in de gezondheidszorg werken en daarmee een verhoogd risico op infectie met het coronavirus lopen. Meer hierover lees je hier.

Melatoninespiegel meten

De hoeveelheid melatonine die je ’s nachts aanmaakt kan gemeten worden in speeksel. Drie uur na het tijdstip dat je normaal gesproken in slaap valt neem je een speekselmonster door op een speciale wattenplug te kauwen. Voor dat je speeksel verzamelt moet je wel eerst twee tot drie uur geslapen hebben. Je moet dus de wekker zetten om op het tijdstip van de piek van de melatonineaanmaak speeksel af te nemen. Denk eraan dat je geen melatonine inneemt voor je gaat slapen. De melatonine in een tablet is namelijk identiek aan de melatonine die je zelf aanmaakt. Als je een tablet zou innemen is niet vast te stellen hoe groot je eigen melatonineaanmaak is. Meer hierover lees je hier.

Te trage afbraak van melatonine

Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.

+

Bronnen

Sharma S, Singh H, Ahmad N, Mishra P, Tiwari A. The role of melatonin in diabetes: therapeutic implications. Arch Endocrinol Metab. 2015 Oct;59(5):391-9. doi: 10.1590/2359-3997000000098. Epub 2015 Aug 28. Kor Y, Geyikli I, Keskin M, Akan M. Preliminary study: Evaluation of melatonin secretion in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus. Indian J Endocrinol Metab. 2014 Jul;18(4):565-8. doi: 10.4103/2230-8210.137521. Raygan F, Ostadmohammadi V, Bahmani F, Reiter RJ, Asemi Z. Melatonin administration lowers biomarkers of oxidative stress and cardio-metabolic risk in type 2 diabetic patients with coronary heart disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Clin Nutr. 2017 Dec 12. pii: S0261-5614(17)31424-3. doi: 10.1016/j.clnu.2017.12.004. [Epub ahead of print]. Shimada M, Seki H, Samejima M, Hayase M, Shirai F. Salivary melatonin levels and sleep-wake rhythms in pregnant women with hypertensive and glucose metabolic disorders: A prospective analysis. Biosci Trends. 2016 Feb;10(1):34-41. doi: 10.5582/bst.2015.01123. Epub 2016 Feb 6.

+

Bron

Braam W, Ehrhart F, Maas APHM, Smits MG, Curfs L. Low maternal melatonin level increases autism spectrum disorder risk in children. Res Dev Disabil. 2018 Feb 28. pii: S0891-4222(18)30042-8. doi: 10.1016/j.ridd.2018.02.017 [Epub ahead of print]

+

Melatoninespiegel gedurende het leven

+

Chemische structuur van melatonine

+

Ochtend- en avondmensen

De blauwe lijn is het normale verloop, de rode lijn is van een ochtendmens en de groene lijn is van een avondmens.

+

24-uurs melatoninespiegel

Zo verloopt de melatoninespiegel over 24 uur. Tussen 18.00 en 24.00 uur begint de aanmaak van melatonine. De piek ligt rond 2.00 uur en om 7.00 uur stopt de aanmaak.

+

Bronnen

Alghamdi BS. The neuroprotective role of melatonin in neurological disorders. J Neurosci Res. 2018 Mar 1. doi: 10.1002/jnr.24220. [Epub ahead of print] Review. Wang YY, Zheng W, Ng CH, Ungvari GS, Wei W, Xiang YT. Meta-analysis of randomized, double-blind, placebo-controlled trials of melatonin in Alzheimer's disease. Int J Geriatr Psychiatry. 2017 Jan;32(1):50-57. doi: 10.1002/gps.4571. Epub 2016 Sep 19. Riemersma-van der Lek RF, Swaab DF, Twisk J, Hol EM, Hoogendijk WJ, Van Someren EJ. Effect of bright light and melatonin on cognitive and noncognitive function in elderly residents of group care facilities: a randomized controlled trial. JAMA. 2008 Jun 11;299(22):2642-55. doi: 10.1001/jama.299.22.2642. Luboshitzky R, Shen-Orr Z, Tzischichinsky O, Maldonado M, Herer P, Lavie P. Actigraphic sleep-wake patterns and urinary 6-sulfatoxymelatonin excretion in patients with Alzheimer's disease. Chronobiol Int. 2001 May;18(3):513-24.

+

Afbraak van melatonine

Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.

+

Behandeling van kanker

Veelbelovend is de proef waarin melatonine werd toegevoegd aan een conventionele behandeling met antikankermedicijnen en bestraling. Melatonine maakt de gevoeligheid van kankercellen voor deze behandelingen groter. Dit lijkt zelfs het geval te zijn voor kankercellen die ongevoelig zijn (geworden) voor chemotherapie en radiotherapie.

+