Ongeveer 1 op de 59 kinderen in de Verenigde Staten heeft autisme. Dit blijkt uit een analyse van gegevens over 325.483 kinderen. Bij de vorige meting (data 2012) was dit nog 1 op de 68 kinderen (Scheldrick & Carter).
Het is de vraag of er hierbij sprake is van een echte toename, of dat de diagnose gewoon vaker wordt gesteld omdat er de laatste jaren meer aandacht voor autisme bestaat. Daar staat tegenover dat de criteria voor het stellen van de diagnose in de nieuwe versie van de DSM (DSM-5) juist strikter zijn dan in de oude DSM-4 en op basis daarvan juist een kleine daling verwacht werd.
verklaring
Als sprake is van een toename, wat kan daar dan de verklaring voor zijn? Autisme kent niet één oorzaak, maar wordt veroorzaakt door een combinatie van genetische factoren en invloeden vanuit de omgeving. Bij genetische factoren kan sprake zijn van een chromosoomafwijking die van vader of moeder afkomstig is, maar ook van een chromosoomafwijking die is ontstaan bij de vorming van de zaadcel of de eicel, of een afwijking die vlak na de bevruchting is ontstaan. Bij omgevingsfactoren kan aan een zeer gevarieerde groep van factoren worden gedacht, zoals contact met schadelijke stoffen in de lucht of voeding, straling, medicijngebruik, verstoring van het bioritme of problemen in de zwangerschap.
Bekend is dat de melatoninespiegel bij mensen met autisme lager is. Bovendien is er een relatie tussen de ernst van het autisme en de laagte van de melatoninespiegel.
Recentelijk is een verband gevonden tussen melatoninetekort en een verhoogd risico op het krijgen van een kind met autisme. Melatonine biedt bescherming tegen de meeste schadelijke invloeden van buitenaf. Bij lage melatoninespiegels loop je daardoor meer risico. Daarnaast is melatonine nodig bij de aanleg van zenuwbanen in de hersenen, niet alleen in de foetale periode, maar ook daarna.
Kortgeleden is onderzoek gedaan naar de melatoninespiegels bij zestig moeders met een kind met autisme en verstandelijke beperking en vergeleken deze met die van moeders met gezonde kinderen (Braam en coll). Hierbij bleek dat de melatonine-uitscheiding bij moeders met één kind met autisme 40 procent lager is en bij twee kinderen met autisme zelfs 60 procent lager dan bij de controlemoeders.
Een verklaring voor de recente toename van het aantal kinderen met autisme kan gelegen zijn in een verandering in de leefstijl gedurende de afgelopen tien jaar, namelijk de toename in het gebruik van tablets en mobiele telefoons ’s avonds en voor het gaan slapen. Het blauwe licht van beeldschermen remt de aanmaak van melatonine en verschuift het bioritme naar achteren (Touitou en coll). Daardoor dalen de nachtelijke melatoninespiegels.
plannen voor nader onderzoek
Melatoninetekort is dus waarschijnlijk een belangrijke achterliggende oorzaak voor het ontstaan van autisme (met of zonder een verstandelijke beperking). Melatoninetekort is meetbaar en indien gewenst aan te vullen tegen zeer lage kosten. De belasting voor ouders is vaak zeer hoog, evenals de maatschappelijke kosten (in 2011 6,8 miljard euro). Het onderzoek naar melatoninetekort bij moeders en vaders van een kind met autisme en/of een verstandelijke beperking moet dus op korte termijn op veel grotere schaal worden herhaald. Plannen hiertoe zijn in voorbereiding.
bronnen
Sheldrick RC, Carter AS. State-Level Trends in the Prevalence of Autism Spectrum Disorder (ASD) from 2000 to 2012: A Reanalysis of Findings from the Autism and Developmental Disabilities Network. J Autism Dev Disord. 2018 Apr 13. doi: 10.1007/s10803-018-3568-z. [Epub ahead of print]
Braam W, Ehrhart F, Maas APHM, Smits MG, Curfs L. Low maternal melatonin level increases autism spectrum disorder risk in children. Res Dev Disabil. 2018 Feb 28. pii: S0891-4222(18)30042-8. doi: 10.1016/j.ridd.2018.02.017. [Epub ahead of print]
Touitou Y, Touitou D, Reinberg A. Disruption of adolescents’ circadian clock: The vicious circle of media use, exposure to light at night, sleep loss and risk behaviors. J Physiol Paris. 2016 Nov;110(4 Pt B):467-479. doi: 10.1016/j.jphysparis.2017.05.001. Epub 2017 May 12.
