Jetlag ontstaat als we binnen 24 uur zo ver reizen dat we meerdere tijdzones passeren. Onze biologische klok loopt dan niet synchroon met het dag-nachtritme van onze bestemming. Het bioritme van ons lichaam is ontregeld.
Vliegen naar het westen
Bij een vliegreis in de richting van het westen (richting Verenigde Staten) vlieg je met de draaiing van de aarde mee. De reisdag wordt daardoor langer. Het wordt later donker. Je biologische klok geeft al eerder aan dat het tijd is om naar bed te gaan en daardoor word je te vroeg voor de lokale tijd slaperig. Als je tot het donker wordt in het volle licht blijft, wordt de melatonineaanmaak uitgesteld en wordt je biologische klok ‘gelijkgezet’ met de plaatselijke tijd. Bij de een gaat dat sneller dan bij de ander.
Vliegen naar het oosten
Bij een vliegreis in de richting van het oosten (richting Japan) vlieg je tegen de draaiing van de aarde in. De reisdag wordt daardoor korter. Het wordt vroeger donker dan je biologische klok gewend is. Als je dan toch gaat slapen, begint de melatonineaanmaak vervroegd en wordt je biologische klok ‘gelijkgezet’ met de plaatselijke tijd. Bij de een gaat dat sneller dan bij de ander. Het gebruik van melatonine kan helpen om een jetlag te voorkomen.
Te trage afbraak van melatonine
Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.
+
Bronnen
Sharma S, Singh H, Ahmad N, Mishra P, Tiwari A. The role of melatonin in diabetes: therapeutic implications. Arch Endocrinol Metab. 2015 Oct;59(5):391-9. doi: 10.1590/2359-3997000000098. Epub 2015 Aug 28. Kor Y, Geyikli I, Keskin M, Akan M. Preliminary study: Evaluation of melatonin secretion in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus. Indian J Endocrinol Metab. 2014 Jul;18(4):565-8. doi: 10.4103/2230-8210.137521. Raygan F, Ostadmohammadi V, Bahmani F, Reiter RJ, Asemi Z. Melatonin administration lowers biomarkers of oxidative stress and cardio-metabolic risk in type 2 diabetic patients with coronary heart disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Clin Nutr. 2017 Dec 12. pii: S0261-5614(17)31424-3. doi: 10.1016/j.clnu.2017.12.004. [Epub ahead of print]. Shimada M, Seki H, Samejima M, Hayase M, Shirai F. Salivary melatonin levels and sleep-wake rhythms in pregnant women with hypertensive and glucose metabolic disorders: A prospective analysis. Biosci Trends. 2016 Feb;10(1):34-41. doi: 10.5582/bst.2015.01123. Epub 2016 Feb 6.
+
Melatoninespiegel gedurende het leven
+
Chemische structuur van melatonine
+
Ochtend- en avondmensen
De blauwe lijn is het normale verloop, de rode lijn is van een ochtendmens en de groene lijn is van een avondmens.
+
24-uurs melatoninespiegel
Zo verloopt de melatoninespiegel over 24 uur. Tussen 18.00 en 24.00 uur begint de aanmaak van melatonine. De piek ligt rond 2.00 uur en om 7.00 uur stopt de aanmaak.
+
Bronnen
Alghamdi BS. The neuroprotective role of melatonin in neurological disorders. J Neurosci Res. 2018 Mar 1. doi: 10.1002/jnr.24220. [Epub ahead of print] Review.
Wang YY, Zheng W, Ng CH, Ungvari GS, Wei W, Xiang YT. Meta-analysis of randomized, double-blind, placebo-controlled trials of melatonin in Alzheimer's disease. Int J Geriatr Psychiatry. 2017 Jan;32(1):50-57. doi: 10.1002/gps.4571. Epub 2016 Sep 19.
Riemersma-van der Lek RF, Swaab DF, Twisk J, Hol EM, Hoogendijk WJ, Van Someren EJ. Effect of bright light and melatonin on cognitive and noncognitive function in elderly residents of group care facilities: a randomized controlled trial. JAMA. 2008 Jun 11;299(22):2642-55. doi: 10.1001/jama.299.22.2642.
Luboshitzky R, Shen-Orr Z, Tzischichinsky O, Maldonado M, Herer P, Lavie P. Actigraphic sleep-wake patterns and urinary 6-sulfatoxymelatonin excretion in patients with Alzheimer's disease. Chronobiol Int. 2001 May;18(3):513-24.
+
Afbraak van melatonine
Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.
+
Behandeling van kanker
Veelbelovend is de proef waarin melatonine werd toegevoegd aan een conventionele behandeling met antikankermedicijnen en bestraling. Melatonine maakt de gevoeligheid van kankercellen voor deze behandelingen groter. Dit lijkt zelfs het geval te zijn voor kankercellen die ongevoelig zijn (geworden) voor chemotherapie en radiotherapie.
+
