Preventie en behandeling van ziekten met melatonine

Vergelijkend onderzoek heeft bij diverse aandoeningen aangetoond dat de melatoninespiegel lager is dan bij mensen die deze ziekten niet hebben. Het is niet bewezen dat een tekort aan melatonine de directe oorzaak is van deze aandoeningen. De relatie tussen een lage melatoninespiegel en het risico op het krijgen van deze aandoeningen is echter wel zo sterk dat een indirect verband aannemelijk is. Behalve de rol bij de slaap zijn ook andere effecten van melatonine in deze context van belang.

Melatonine is een krachtige antioxidant. Hierdoor beschermt melatonine tegen schadelijke effecten van straling en giftige stoffen uit de omgeving. Ook beschermt melatonine de chromosomen tijdens de celdeling tegen het ontstaan van fouten in het DNA en daardoor tegen het ontstaan van ziekten als kanker.

Melatonine activeert het immuunsysteem en de afweer tegen ziektekiemen als bacteriën en virussen. Het immuunsysteem is tijdens de slaap actiever dan overdag. Daarom is het goed om tijdens een infectieziekte zoveel mogelijk te slapen.

Melatonine speelt een rol bij ontwikkeling hersenen, zowel voor als na de geboorte. Ook beschermt het tegen de schadelijke gevolgen van zuurstoftekort tijdens de geboorte. Dit verklaart voor een deel dat zwangere vrouwen met een lage melatoninespiegel meer risico hebben op een kind met autisme of een verstandelijke beperking dan vrouwen met een normale of hoge melatoninespiegel.

Melatonine remt het verouderingsproces. Mensen die te weinig melatonine aanmaken lopen meer risico op ziekten die op latere leeftijd vaak voorkomen, zoals dementie, hart- en vaatproblemen, diabetes en parkinson.

Te trage afbraak van melatonine

Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.

+

Bronnen

Sharma S, Singh H, Ahmad N, Mishra P, Tiwari A. The role of melatonin in diabetes: therapeutic implications. Arch Endocrinol Metab. 2015 Oct;59(5):391-9. doi: 10.1590/2359-3997000000098. Epub 2015 Aug 28. Kor Y, Geyikli I, Keskin M, Akan M. Preliminary study: Evaluation of melatonin secretion in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus. Indian J Endocrinol Metab. 2014 Jul;18(4):565-8. doi: 10.4103/2230-8210.137521. Raygan F, Ostadmohammadi V, Bahmani F, Reiter RJ, Asemi Z. Melatonin administration lowers biomarkers of oxidative stress and cardio-metabolic risk in type 2 diabetic patients with coronary heart disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Clin Nutr. 2017 Dec 12. pii: S0261-5614(17)31424-3. doi: 10.1016/j.clnu.2017.12.004. [Epub ahead of print]. Shimada M, Seki H, Samejima M, Hayase M, Shirai F. Salivary melatonin levels and sleep-wake rhythms in pregnant women with hypertensive and glucose metabolic disorders: A prospective analysis. Biosci Trends. 2016 Feb;10(1):34-41. doi: 10.5582/bst.2015.01123. Epub 2016 Feb 6.

+

Bron

Braam W, Ehrhart F, Maas APHM, Smits MG, Curfs L. Low maternal melatonin level increases autism spectrum disorder risk in children. Res Dev Disabil. 2018 Feb 28. pii: S0891-4222(18)30042-8. doi: 10.1016/j.ridd.2018.02.017 [Epub ahead of print]

+

Melatoninespiegel gedurende het leven

+

Chemische structuur van melatonine

+

Ochtend- en avondmensen

De blauwe lijn is het normale verloop, de rode lijn is van een ochtendmens en de groene lijn is van een avondmens.

+

24-uurs melatoninespiegel

Zo verloopt de melatoninespiegel over 24 uur. Tussen 18.00 en 24.00 uur begint de aanmaak van melatonine. De piek ligt rond 2.00 uur en om 7.00 uur stopt de aanmaak.

+

Bronnen

Alghamdi BS. The neuroprotective role of melatonin in neurological disorders. J Neurosci Res. 2018 Mar 1. doi: 10.1002/jnr.24220. [Epub ahead of print] Review. Wang YY, Zheng W, Ng CH, Ungvari GS, Wei W, Xiang YT. Meta-analysis of randomized, double-blind, placebo-controlled trials of melatonin in Alzheimer's disease. Int J Geriatr Psychiatry. 2017 Jan;32(1):50-57. doi: 10.1002/gps.4571. Epub 2016 Sep 19. Riemersma-van der Lek RF, Swaab DF, Twisk J, Hol EM, Hoogendijk WJ, Van Someren EJ. Effect of bright light and melatonin on cognitive and noncognitive function in elderly residents of group care facilities: a randomized controlled trial. JAMA. 2008 Jun 11;299(22):2642-55. doi: 10.1001/jama.299.22.2642. Luboshitzky R, Shen-Orr Z, Tzischichinsky O, Maldonado M, Herer P, Lavie P. Actigraphic sleep-wake patterns and urinary 6-sulfatoxymelatonin excretion in patients with Alzheimer's disease. Chronobiol Int. 2001 May;18(3):513-24.

+

Afbraak van melatonine

Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.

+

Behandeling van kanker

Veelbelovend is de proef waarin melatonine werd toegevoegd aan een conventionele behandeling met antikankermedicijnen en bestraling. Melatonine maakt de gevoeligheid van kankercellen voor deze behandelingen groter. Dit lijkt zelfs het geval te zijn voor kankercellen die ongevoelig zijn (geworden) voor chemotherapie en radiotherapie.

+