De aanmaak van melatonine verloopt iedere dag ongeveer op dezelfde manier. De stijging van de melatoninespiegel ’s avonds valt samen met het gevoel van slaperigheid. Als je slaapt maakt melatonine dat processen in je lichaam veranderen. Zo vertraagt je stofwisseling en daalt je lichaamstemperatuur. Je ‘thermostaat’ wordt enkele graden lager ingesteld; dat spaart energie.
Voor een maximale melatonineaanmaak is het van belang dat je slaapkamer echt donker is. Zelfs een beetje licht remt de melatonineaanmaak af, dus ook het licht van beeldschermen (tv, computer, smartphone en tablet).
Afhankelijk van de leeftijd komt de melatonineproductie tussen 18.00 en 23.00 uur op gang. Bij kinderen gebeurt dat vroeger dan bij volwassenen. De hoogste waarde wordt ’s nachts tussen 24.00 en 3.00 uur bereikt. Overdag maakt de pijnappelklier nauwelijks of geen melatonine aan.
De melatoninespiegel in het bloed heeft een 24-uursritme, dat wordt aangestuurd door je ‘biologische klok’. Dit ritme ligt genetisch vast waardoor iedereen zijn eigen vaste ritme volgt. Dat ritme verschilt dus van persoon tot persoon. Bij ochtendmensen kan de melatonineaanmaak al vroeg op de avond beginnen en vroeg in de nacht pieken. Daardoor worden ze vroeg wakker. Ben je een avondmens, dan begint de melatonineaanmaak laat in de avond, soms zelfs pas na middernacht. De aanmaak gaat dan ’s morgens nog vrij lang door. Nu begrijp je waarom je ’s morgens zo moeilijk wakker wordt.
Te trage afbraak van melatonine
Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.
+
Bronnen
Sharma S, Singh H, Ahmad N, Mishra P, Tiwari A. The role of melatonin in diabetes: therapeutic implications. Arch Endocrinol Metab. 2015 Oct;59(5):391-9. doi: 10.1590/2359-3997000000098. Epub 2015 Aug 28. Kor Y, Geyikli I, Keskin M, Akan M. Preliminary study: Evaluation of melatonin secretion in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus. Indian J Endocrinol Metab. 2014 Jul;18(4):565-8. doi: 10.4103/2230-8210.137521. Raygan F, Ostadmohammadi V, Bahmani F, Reiter RJ, Asemi Z. Melatonin administration lowers biomarkers of oxidative stress and cardio-metabolic risk in type 2 diabetic patients with coronary heart disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Clin Nutr. 2017 Dec 12. pii: S0261-5614(17)31424-3. doi: 10.1016/j.clnu.2017.12.004. [Epub ahead of print]. Shimada M, Seki H, Samejima M, Hayase M, Shirai F. Salivary melatonin levels and sleep-wake rhythms in pregnant women with hypertensive and glucose metabolic disorders: A prospective analysis. Biosci Trends. 2016 Feb;10(1):34-41. doi: 10.5582/bst.2015.01123. Epub 2016 Feb 6.
+
Melatoninespiegel gedurende het leven
+
Chemische structuur van melatonine
+
Ochtend- en avondmensen
De blauwe lijn is het normale verloop, de rode lijn is van een ochtendmens en de groene lijn is van een avondmens.
+
24-uurs melatoninespiegel
Zo verloopt de melatoninespiegel over 24 uur. Tussen 18.00 en 24.00 uur begint de aanmaak van melatonine. De piek ligt rond 2.00 uur en om 7.00 uur stopt de aanmaak.
+
Bronnen
Alghamdi BS. The neuroprotective role of melatonin in neurological disorders. J Neurosci Res. 2018 Mar 1. doi: 10.1002/jnr.24220. [Epub ahead of print] Review.
Wang YY, Zheng W, Ng CH, Ungvari GS, Wei W, Xiang YT. Meta-analysis of randomized, double-blind, placebo-controlled trials of melatonin in Alzheimer's disease. Int J Geriatr Psychiatry. 2017 Jan;32(1):50-57. doi: 10.1002/gps.4571. Epub 2016 Sep 19.
Riemersma-van der Lek RF, Swaab DF, Twisk J, Hol EM, Hoogendijk WJ, Van Someren EJ. Effect of bright light and melatonin on cognitive and noncognitive function in elderly residents of group care facilities: a randomized controlled trial. JAMA. 2008 Jun 11;299(22):2642-55. doi: 10.1001/jama.299.22.2642.
Luboshitzky R, Shen-Orr Z, Tzischichinsky O, Maldonado M, Herer P, Lavie P. Actigraphic sleep-wake patterns and urinary 6-sulfatoxymelatonin excretion in patients with Alzheimer's disease. Chronobiol Int. 2001 May;18(3):513-24.
+
Afbraak van melatonine
Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.
+
Behandeling van kanker
Veelbelovend is de proef waarin melatonine werd toegevoegd aan een conventionele behandeling met antikankermedicijnen en bestraling. Melatonine maakt de gevoeligheid van kankercellen voor deze behandelingen groter. Dit lijkt zelfs het geval te zijn voor kankercellen die ongevoelig zijn (geworden) voor chemotherapie en radiotherapie.
+