Wat is melatonine?

Melatonine wordt in de pijnappelklier in de hersenen aangemaakt. Dat gebeurt als het donker is. De melatonineproductie komt tussen 18.00 en 23.00 uur op gang. De hoogste waarde wordt ‘s nachts tussen 24.00 en 3.00 uur bereikt. Het tijdstip waarop het proces begint is onder meer afhankelijk van de leeftijd (bij kinderen begint het vroeger dan bij volwassenen).

De ‘biologische klok’ speelt een grote rol in het 24-uursritme van de melatoninespiegel in het bloed. Dit ritme ligt genetisch vast, waardoor iedereen zijn eigen unieke vaste ritme heeft. Bij de ene persoon begint de aanmaak van melatonine ’s avonds op een later tijdstip en eindigt ook later op de ochtend (‘avondmensen’). Bij anderen begint de aanmaak van melatonine ’s avonds juist op een vroeg tijdstip en eindigt dit ook vroeger in de nacht (‘ochtendmensen’).

Of je veel of weinig melatonine aanmaakt, is vooral erfelijk bepaald. Daardoor is ook de hoeveelheid melatonine die per nacht wordt aangemaakt per persoon vrij constant. Vrouwen maken overigens gemiddeld iets meer melatonine aan dan mannen.

De melatoninespiegel heeft niet je hele leven hetzelfde niveau. Zuigelingen maken nog geen melatonine aan. Zij zijn afhankelijk van melatonine uit de moedermelk. Na ongeveer drie maanden komt de aanmaak van melatonine op gang. Kinderen maken meer melatonine aan dan volwassenen. Vanaf de puberteit daalt de hoeveelheid melatonine die dagelijks wordt aangemaakt. Dat betekent dat de melatoninespiegel van een zestigjarige nog maar half zo hoog is als die van een twintigjarige.

Melatonine zorgt niet alleen voor een goede en regelmatige slaap zorgt. Net zo belangrijk is dat melatonine als  antioxidant beschermt tegen schadelijke effecten van straling en giftige stoffen. Melatonine beschermt bovendien tegen het ontstaan van fouten in het DNA tijdens de celdeling. Het verouderingsproces wordt zo afgeremd en ziekten als kanker ontstaan minder snel.

Via een meting van de nachtelijke top van de melatoninespiegel in speeksel kun je te weten komen of je een voldoende hoge aanmaak van melatonine hebt. Een éénmalige meting is daarbij voldoende. Deze test kan via deze website worden aangevraagd.

Melatonine is pas in 1958 ontdekt door dokter Aaron Lerner, gespecialiseerd in huidziekten. Hij gaf het de naam melatonine, een samenvoeging van de Griekse woorden melanos (= zwart) en tonos (=kleur), omdat na inspuiten bij kikkers de kleur van hun huid veranderde.

In 1963 werd ontdekt dat melatonine vooral wordt aangemaakt als het donker is, doordat ratten die continu in een verlichte omgeving leven bijna geen melatonine maken. En in 1975 werd ook bij de mens vastgesteld dat de aanmaak van melatonine een dag-nachtritme heeft en dat de melatoninespiegels ’s nachts ten minste tienmaal hoger zijn dan overdag.

Over melatonine valt heel veel meer te vertellen. Op het Wetenschappelijk Melatonineplatform kun je lezen wat melatonine allemaal voor je lichaam betekent, hoe en wanneer je het kunt gebruiken. Wij baseren ons hierbij op wetenschappelijke informatie uit onderzoek en publicaties in wetenschappelijke tijdschriften.