Melatonine heeft invloed op de werking van diverse organen in het lichaam. De weefselcellen in deze organen hebben op de celwand een melatoninereceptor (MT1 of MT2) waaraan melatonine zich kan vasthechten. Op deze manier weten de organen dat het dag of nacht is en kunnen zij hun activiteiten aanpassen. MT1-receptoren bevinden zich onder meer in hart en bloedvaten, huid, lever, alvleesklier, nieren, bijnieren, milt, immuunsysteem, netvlies, eierstokken en zaadballen. De MT2-receptoren worden onder meer gevonden in bloedvaten, het maag-darmkanaal, nieren, borsten, vetweefsel en de huid.
Bloedvaten
Melatoninereceptoren in de bloedvaten zorgen voor ontspanning van de spiercellen in de wanden. Daardoor wordt een zekere mate van anti-hogebloeddrukwerking bereikt. Melatonine activeert het immuunsysteem en de aanmaak van witte bloedcellen. In de eierstokken en zaadballen stimuleert melatonine de aanmaak van geslachtshormonen en in de alvleesklier de aanmaak van insuline.
Zwangerschap
Melatonine speelt een belangrijke rol tijdens de zwangerschap. Het wordt in de placenta aangemaakt en draagt zo bij aan het dag- en nachtritme van de foetus. Aan het einde van de zwangerschap activeren de melatoninereceptoren in de baarmoeder de spiercellen. De meeste spontane geboorten vinden dan ook ’s nachts plaats. Melatoninereceptoren in borstklierweefsel dragen bij aan de groei vanaf de puberteit en vooral tijdens de zwangerschap.
Huid
In de huid beschermt melatonine tegen de schadelijke effecten van zonlicht en met name tegen schadelijke UV-stralen. Daarnaast activeert melatonine de groeifase van de haarzakjes en beschermt het tegen veroudering van de huid.
maag-darmkanaal
In het maag-darmkanaal activeert melatonine de aanmaak van verteringssappen in alvleesklier en darmwand en beschermt het de maagwand tegen beschadiging en maagzweervorming.
ouderdomsziekten
Afname van de melatonineaanmaak bij het ouder worden draagt bij aan het ontstaan van ouderdomsziekten.
Bron: Slominski RM, Reiter RJ, Schlabritz-Loutsevitch N, Ostrom RS, Slominski AT. Melatonin membrane receptors in peripheral tissues: distribution and functions. Mol Cell Endocrinol. 2012 Apr 4;351(2):152-66. doi: 10.1016/j.mce.2012.01.004. Epub 2012 Jan 8.
Te trage afbraak van melatonine
Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.
+
Bronnen
Sharma S, Singh H, Ahmad N, Mishra P, Tiwari A. The role of melatonin in diabetes: therapeutic implications. Arch Endocrinol Metab. 2015 Oct;59(5):391-9. doi: 10.1590/2359-3997000000098. Epub 2015 Aug 28. Kor Y, Geyikli I, Keskin M, Akan M. Preliminary study: Evaluation of melatonin secretion in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus. Indian J Endocrinol Metab. 2014 Jul;18(4):565-8. doi: 10.4103/2230-8210.137521. Raygan F, Ostadmohammadi V, Bahmani F, Reiter RJ, Asemi Z. Melatonin administration lowers biomarkers of oxidative stress and cardio-metabolic risk in type 2 diabetic patients with coronary heart disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Clin Nutr. 2017 Dec 12. pii: S0261-5614(17)31424-3. doi: 10.1016/j.clnu.2017.12.004. [Epub ahead of print]. Shimada M, Seki H, Samejima M, Hayase M, Shirai F. Salivary melatonin levels and sleep-wake rhythms in pregnant women with hypertensive and glucose metabolic disorders: A prospective analysis. Biosci Trends. 2016 Feb;10(1):34-41. doi: 10.5582/bst.2015.01123. Epub 2016 Feb 6.
+
Ochtend- en avondmensen
De blauwe lijn is het normale verloop, de rode lijn is van een ochtendmens en de groene lijn is van een avondmens.
+
24-uurs melatoninespiegel
Zo verloopt de melatoninespiegel over 24 uur. Tussen 18.00 en 24.00 uur begint de aanmaak van melatonine. De piek ligt rond 2.00 uur en om 7.00 uur stopt de aanmaak.
+
Bronnen
Alghamdi BS. The neuroprotective role of melatonin in neurological disorders. J Neurosci Res. 2018 Mar 1. doi: 10.1002/jnr.24220. [Epub ahead of print] Review.
Wang YY, Zheng W, Ng CH, Ungvari GS, Wei W, Xiang YT. Meta-analysis of randomized, double-blind, placebo-controlled trials of melatonin in Alzheimer's disease. Int J Geriatr Psychiatry. 2017 Jan;32(1):50-57. doi: 10.1002/gps.4571. Epub 2016 Sep 19.
Riemersma-van der Lek RF, Swaab DF, Twisk J, Hol EM, Hoogendijk WJ, Van Someren EJ. Effect of bright light and melatonin on cognitive and noncognitive function in elderly residents of group care facilities: a randomized controlled trial. JAMA. 2008 Jun 11;299(22):2642-55. doi: 10.1001/jama.299.22.2642.
Luboshitzky R, Shen-Orr Z, Tzischichinsky O, Maldonado M, Herer P, Lavie P. Actigraphic sleep-wake patterns and urinary 6-sulfatoxymelatonin excretion in patients with Alzheimer's disease. Chronobiol Int. 2001 May;18(3):513-24.
+
Afbraak van melatonine
Te trage afbraak van melatonine kan worden vastgesteld door ’s morgens een lage dosis melatonine in te nemen en zes uur later speeksel af te nemen om de melatoninespiegel te bepalen. Bij een normale afbraak is van het ingenomen tabletje (bijna) niets meer te vinden. Bij te trage afbraak is de melatoninespiegel na zes uur echter nog zeer hoog.
+
Behandeling van kanker
Veelbelovend is de proef waarin melatonine werd toegevoegd aan een conventionele behandeling met antikankermedicijnen en bestraling. Melatonine maakt de gevoeligheid van kankercellen voor deze behandelingen groter. Dit lijkt zelfs het geval te zijn voor kankercellen die ongevoelig zijn (geworden) voor chemotherapie en radiotherapie.
+
