Bij een virusinfectie wordt het immuunsysteem geactiveerd. Dat is een nuttige reactie van het lichaam om het virus te bestrijden. Het coronavirus veroorzaakt echter zo’n heftige reactie van het immuunsysteem, dat het NLRP3-inflammasoom wordt geactiveerd en overmatig veel cytokinen (afweerstoffen) worden geproduceerd. Deze extreme reactie kan leiden tot de uitstoot van zoveel cytokinen dat niet alleen het virus wordt aangevallen, maar ook eigen weefselcellen. Dit proces doet zich vooral in de longen voor en kan in korte tijd een ernstige dubbele longontsteking met heftige benauwdheid veroorzaken. Beademing is dan vaak noodzakelijk.
Melatonine is een bekende ontstekingsremmer en antioxidant. Het is werkzaam bij door virussen veroorzaakte acute longbeschadiging (ALI = acute lung injury) en het acute respiratory distress syndroom (ARDS). Dit zijn juist de complicaties die leiden tot langdurige opnames op de IC vanwege de noodzakelijke beademing. Het zijn ook de belangrijkste oorzaken van overlijden aan een corona-infectie. Melatonine remt het NLRP3-inflammasoom af en draagt er daardoor toe bij dat het immuunsysteem minder snel ontregeld raakt bij ernstige virusinfecties.
Daarnaast helpt melatonine bij verlichten van de slaapproblemen die tijdens de corona-infectie voorkomen. Voldoende slaap is van groot belang bij de genezing van iedere infectieziekte, ongeacht de oorzaak ervan.
Met een behandeling met melatonine moet niet te lang worden gewacht. Medisch specialisten uit de VS, Israël en Rusland noemen meerdere redenen waarom melatonine bij coronapatiënten juist al in de beginfase van de ziekte gegeven moet worden om het risico op een ernstig verloop zo klein mogelijk te maken. Daardoor zouden er minder mensen met corona op de IC hoeven te belanden. Al eerder wezen Chinese corona-artsen op het toevoegen van melatonine aan de behandeling van coronapatiënten. Sinds het begin van de uitbraak van de corona epidemie is er door diverse wetenschappers op gewezen dat melatonine eigenschappen bezit waardoor het bij de behandeling van corona ingezet zou kunnen worden. Want het gunstige effect bij de behandeling van diverse andere virusziekten is inmiddels al langer bekend. Over een eventueel gunstig effect van melatonine op een coronavirusinfectie is echter nog geen ervaring opgebouwd. Dat is logisch, want dit virus is nieuw. De meeste ervaring met het behandelen van corona-infecties is opgedaan in China. Op basis van hun ervaringen noemen dokter Zhou en collega’s in het maartnummer van het medisch tijdschrift Cell Discovery van Nature melatonine een potentieel bruikbaar geneesmiddel. Mede door de antioxidantwerking en door het afremmen van de ontstekingsreactie, kan melatonine de overlevingskansen vergroten waardoor het eigen immuunsysteem meer tijd krijgt het virus te overwinnen.
Behalve melatonine wordt nu ook vitamine D genoemd als potentieel middel bij de behandeling van een corona-infectie. Vitamine D staat namelijk ook bekend om zijn werking als antioxidant. Vitamine D is van belang voor een goede werking van het immuunsysteem. De werking van vitamine D op ontstekingen in de longen is gedeeltelijk vergelijkbaar met dat van melatonine. Het remt ook de aanmaak van cytokinen. Bij dierproeven blijkt dat vitamine D net als melatonine de schade van een ontsteking in de longen kan beperken. Uiteraard zijn er nu speculaties over een combinatiebehandeling van melatonine en vitamine D, omdat deze middelen elkaars werking kunnen versterken. Theoretisch zijn hiervoor weliswaar argumenten aan te voeren, maar er zijn echter nog geen resultaten van deze combinatiebehandeling gepubliceerd. Tot nu toe zijn enkele publicaties over het gebruik van melatonine verschenen, waaronder enkele dubbelblindstudies bij overigens erg kleine groepen mensen met COVID-19.
Uitgebreidere informatie over het gebruik van melatonine bij COVID-19
Bronnen:
Shneider A, Kudriavtsev A, Vakhrusheva A. Can melatonin reduce the severity of COVID-19 pandemic? Published online ahead of print, 2020 Apr 29. Int Rev Immunol. 2020;1‐10.
Zhang R, Wang X, Ni L, et al. COVID-19: Melatonin as a potential adjuvant treatment. Published online ahead of print, 2020 Mar 23. Life Sci. 2020;117583.
