Melatonine is van het begin tot het einde van de zwangerschap noodzakelijk voor een normaal verloop daarvan. Melatonine is namelijk van invloed op de kwaliteit van de eicel en zorgt er na de bevruchting voor dat de eicel zich succesvol innestelt in het baarmoederslijmvlies. Tijdens de zwangerschap is melatonine betrokken bij de ontwikkeling van het ongeboren kind. Ook beschermt melatonine de pasgeborene tegen de schadelijke invloed van zuurstoftekort tijdens de geboorte.
Problemen met zwanger worden kent vele oorzaken en de kans op problemen neemt toe met het ouder worden. De hoeveelheid melatonine die het lichaam aanmaakt, daalt met vorderen van de leeftijd. Dit kan voor een deel verklaren waarom een vrouw moeilijker zwanger worden na haar dertigste. Deze daling van de melatonineaanmaak speelt ook mee met de slechts matige kans op succes bij een IVF-behandeling. Slechts 10-15 procent van de ingebrachte embryo’s nestelt zich goed in het baarmoederslijmvlies in. De kans op een positief einde van de zwangerschap is dus niet zo groot.
Een belangrijke oorzaak van het mislukken van de innesteling is dat in het baarmoederslijmvlies reactieve zuurstofcomponenten (ROS) ontstaan. Deze kunnen het ingebrachte embryo beschadigen. Melatonine is een zeer sterk werkzaam antioxidant en remt daardoor het ontstaan van ROS. Bij dierproeven is inmiddels aangetoond dat voldoende lichaamseigen melatonine essentieel is voor een succesvolle zwangerschap. Aanvullen van een eventueel tekort is dan effectief. Om dit bij de mens te kunnen aantonen, is onderzoek nodig waarin bij grote groepen zwangeren het effect van extra melatonine wordt vergeleken met een even grote controlegroep die tijdens de zwangerschap geen extra melatonine slikt. Dit zogeheten dubbelblind onderzoek is weliswaar noodzakelijk voor de bewijsvoering, maar zal om ethische redenen moeilijk uitvoerbaar zijn. In een aantal IVF-klinieken wordt daarom nu reeds extra melatonine voorgeschreven om de kans op succes te vergroten.
Op beperkte schaal zijn overigens wel enkele studies verricht naar de effecten en de veiligheid van melatoninegebruik tijdens de zwangerschap. Hierbij werd meestal een dosis van 3 mg voorgeschreven. Tot nu toe zijn alleen maar gunstige resultaten gemeld en geen bijwerkingen waargenomen. De waarschuwing op de verpakking van melatonine dat melatonine niet tijdens de zwangerschap gebruikt mag worden, is dus waarschijnlijk achterhaald. Het is wel van belang om niet te veel melatonine te gebruiken. Een dosis van 1 mg is waarschijnlijk al voldoende, aangezien hiermee bloedwaarden bereikt worden die de normale nachtwaarden overstijgen. Als iemand ’s avonds een te hoge dosis melatonine inneemt, kan dit leiden tot verhoogde melatoninespiegels overdag en dat kan nadelig zijn voor het slaap-waakritme. Door de melatoninespiegel overdag tussen 12.00 en 14.00 uur te meten, wordt duidelijk of de dosis melatonine niet te hoog is.
Bron:
Carlomagno G, Minini M, Tilotta M, Unfer V. From Implantation to Birth: Insight into Molecular Melatonin Functions. Int J Mol Sci. 2018 Sep 17;19(9). pii: E2802. doi: 10.3390/ijms19092802.
