Melatonine staat erg in de belangstelling bij onderzoekers naar nieuwe wegen bij de behandeling van borstkanker. De afgelopen vijf jaar verschenen er maar liefst 153 publicaties over het gebruik van melatonine bij de behandeling van borstkanker.
Bestraling en chemotherapie zijn weliswaar in veel gevallen effectief, maar het gebruik ervan gaat ook vaak gepaard met (ernstige) bijwerkingen. Melatonine blijkt de werking van beide behandelingen zodanig te versterken dat bestraling of chemo lager gedoseerd of korter toegepast kan worden en ook minder bijwerkingen veroorzaakt. De combinatiebehandeling leidt bovendien tot een grotere kans op genezing en tot een betere kwaliteit van leven. Uit zeer recent onderzoek blijkt ook dat de combinatietherapie met melatonine leidt tot een afname van pijn bij vrouwen met borstkanker.
Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Behalve erfelijke factoren spelen lage melatoninespiegels een rol bij het ontstaan van borstkanker. Melatonine beschermt tegen het ontstaan van kankercellen doordat het ’s nachts zorgt voor reparatie van DNA-schade die overdag ontstaat. Daarnaast remt melatonine de groei van kankercellen.
Uit studies bij proefdieren met borstkanker blijkt dat een behandeling met melatonine een gunstig effect heeft. Inmiddels zijn ook de eerste resultaten van studies met melatonine bij vrouwen met borstkanker bekend. Zo blijkt melatonine het effect van bestraling vergroten. Het zorgt erook voor dat minder bijwerkingen optreden. Het effect is groter als tijdig wordt begonnen met de behandeling met melatonine. Als dat voorafgaand aan de bestraling al gebeurt, wordt de groei van kankercellen geremd en worden de kankercellen gevoeliger gemaakt voor de bestraling. Doorgaan met melatonine tijdens de bestraling vermindert tevens de ernst van de bijwerkingen van de bestraling. Het gunstige effect kan worden toegeschreven aan de anti-oxidanteigenschappen van melatonine.
Uit een ander recent verschenen medisch overzichtsartikel blijkt melatonine op verschillende manieren bij de bescherming van het lichaam tegen kanker betrokken te zijn.
In de eerste plaats remt melatonine de overgang van gezonde weefselcellen in de richting van kankercellen. Dit komt doordat melatonine beschermt tegen schadelijke invloeden van toxische stoffen en straling vanuit de omgeving. De anti-oxidanteigenschappen van melatonine spelen hierbij een rol.
In de tweede plaats remt melatonine de groeisnelheid van eenmaal ontstane kankercellen. Daarbij versterkt het bovendien de werking van een behandeling (zowel medicijnen als bestraling) tegen kanker.
In de derde plaats werkt melatonine beschermend tegen veranderingen binnen de chromosomen die te maken hebben met de veroudering van het lichaam. Er komt steeds meer bewijs voor de kankerremmende werking van melatonine, ook bij andere vormen van kanker. Inmiddels verschenen hierover meer dan 2000 wetenschappelijke publicaties.
Bij mensen met kanker is in verschillende onderzoeken vastgesteld dat zij lagere melatoninespiegels hebben dan gezonde leeftijdgenoten. Ook lijken mensen met hogere melatoninespiegels gezonder ouder te worden dan mensen met lagere melatoninespiegels.
Omdat bij mensen met kanker vaak lage melatoninespiegels worden gevonden, is het zinvol dat mensen bij wie kanker vaak in de familie voorkomt hun nachtelijke melatoninespiegel laten meten. Deze meting gebeurt in een zelf ’s nachts afgenomen kleine hoeveelheid speeksel. De test kun je via deze website aanvragen. Samen met de uitslag krijg je dan een persoonlijk advies.
Bronnen:
Palmer ACS, Souza A, Dos Santos VS, Cavalheiro JAC, Schuh F, Zucatto AE, Biazus JV, Torres ILDS, Fregni F, Caumo W. The Effects of Melatonin on the Descending Pain Inhibitory System and Neural Plasticity Markers in Breast Cancer Patients Receiving Chemotherapy: Randomized, Double-Blinded, Placebo-Controlled Trial. Front Pharmacol. 2019 Nov 22;10:1382. doi: 10.3389/fphar.2019.01382. eCollection 2019.
Zhu H, Chen Y, Bai LC, Cao XR, Xu R. Different. Effects of Melatonin on X-Rays-Irradiated Cancer Cells in a Dose-Dependent Manner. Dose Response. 2019 Sep 23;17(3):1559325819877271. doi: 10.1177/1559325819877271. eCollection 2019 Jul-Sep.
Amin N, Shafabakhsh R, Reiter RJ, Asemi Z. Melatonin is an appropriate candidate for breast cancer treatment: Based on known molecular mechanisms. J Cell Biochem. 2019 Aug;120(8):12208-12215. doi: 10.1002/jcb.28832. Epub 2019 Apr 30.
Najafi M, Salehi E, Farhood B, Nashtaei MS, Hashemi Goradel N, Khanlarkhani N, Namjoo Z, Mortezaee K. Adjuvant chemotherapy with melatonin for targeting human cancers: A review. J Cell Physiol. 2019 Mar;234(3):2356-2372. doi: 10.1002/jcp.27259. Epub 2018 Sep 7.
Onlangs las ik een artikel waarin werd beweerd dat je tijdens chemotherapie juist géén supplementen moet gebruiken. Uit een Amerikaans onderzoek zou blijken dat je dan juist minder effect van de chemo hebt. Hier staat de link naar dat artikel: https://www.reuters.com/article/us-health-chemo-supplements-idUSKBN1YR20O
Beste Francis,
Heel attent dat je mij hierop attendeert. Ik heb het artikel gelezen en ben verbaasd dat zoveel supplementen een negatief effect kunnen hebben op borstkanker(behandeling). Wat schetst mijn verbazing; melatonine is ook meegenomen in dit onderzoek. En als enige geeft melatonine juist wel een gunstig effect. Merkwaardig dat dit in het artikel op Internet (Reuters.com) niet werd vermeld!!! Hier een link naar het onderzoek: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31855498
Er is hiervoor onvoldoende prospectief bewijs
Tweets over melatonine en kanker leveren vaak negatieve reacties op van mensen die zelf kanker hebben. Zo ook op mijn laatste tweet naar aanleiding van een recent wetenschappelijk overzichtsartikel over de beschermende rol van melatonine tegen het ontstaan van kanker. Het ging niet om een artikel in een of ander obscuur tijdschrift, maar om een wetenschappelijk artikel in een zeer gerenommeerd medisch tijdschrift dat alleen ‘peer reviewed’ artikelen opneemt en geïndexeerd wordt in PubMed. Kortom, een artikel waarvan de inhoud vooraf is gecontroleerd door vakgenoten.
Zo kreeg ik op mijn tweet over de publicatie van prof. Stephen Bondy naar de rol van melatonine bij behandeling van en bescherming tegen kanker (6 aug) de volgende korte reactie:
Helaas kent Twitter alleen korte berichten. Ik had het volgende antwoord willen geven, maar dat lukt dus niet:
Prospectief (letterlijk: ‘in de toekomst kijken’) bewijs leveren dat een bepaalde behandeling helpt is in de medische wetenschap zeer gebruikelijk, maar is wel een zeer kostbare vorm van onderzoek. In geval van bewijs voor bescherming van melatonine tegen het ontstaan van kanker moet je dan enkele duizenden gezonde mensen bijvoorbeeld 10 jaar vervolgen. De ene groep krijgt elke avond melatonine en de andere helft een placebo (identieke pil, maar zonder werkzame stof). Na 10 jaar wordt gekeken bij hoeveel mensen in beide groepen kanker is gevonden. Ook moeten alle deelnemers bij wie geen kanker is gevonden uitgebreid onderzocht worden op kanker. Dit soort prospectief onderzoek gaat vele miljoenen euro’s kosten. Dat kan alleen wanneer de farmaceutische industrie dit kan doorberekenen in de kosten van het medicijn en 10 jaar het alleenrecht heeft (patent) op dit medicijn. Op melatonine zit echter geen patent, dus kan elke medicijnfabrikant die niet aan dit onderzoek heeft meebetaald profiteren. Kortom, dit onderzoek zal nooit worden uitgevoerd. De reactie van @xxx is dus vanuit de wetenschapsjournalistiek bezien juist, maar tegelijk ook kortzichtige zinloze kritiek. Bovendien gaat de kritiek niet in op de inhoud van het artikel.
In plaats van prospectief onderzoek is er wel veel retrospectief onderzoek (letterlijk: ‘naar het verleden kijken’) gedaan. Bij dit type onderzoek wordt bij grote groepen mensen met een bepaalde vorm van kanker de melatonine spiegel vergeleken met mensen zonder kanker. Het is een verantwoord alternatief voor prospectief onderzoek (veel sneller en goedkoper). Van dit type onderzoek zijn er al meer dan 100 uitgevoerd. Bij de meeste vormen van kanker blijken de melatonine spiegels lager te zijn dan bij mensen zonder kanker.
Omdat Twitter geen ruimte biedt voor een uitgebreid antwoord, moest ik mijn antwoord aan @xxx kort houden:
“Farmaceutische industrie zal hiervoor benodigde onderzoek nooit financieren, omdat er op melatonine geen patent meer zit en op gangbare medicijnen miljarden euro’s worden verdiend.”
Ik kreeg binnen 5 minuten een kort antwoord:
Dan merk je dat het in feite onmogelijk is om via Twitter een inhoudelijke discussie te voeren. Ik heb daarom kort verwezen naar een in juli 2018 verschenen overzichtsartikel artikel, dat over meer dan 2000 publicaties over melatonine bij kanker ging.
Binnen 5 minuten antwoordde ze mij dat ik mij dus blijkbaar slechts op één artikel baseerde:
En vervolgens
En vervolgens blokkeerde ze mij en kon ik de tweets van haar niet meer zien, en moest ik het doen met enkele screenshots.
Foliumzuur en open ruggetje
Je kunt het vergelijken met de lange weg die gegaan moest worden tussen het vonden van een correlatie tussen foliumzuur tekort en het krijgen van een kind met een open ruggetje. Het vermoeden dat dit tekort een groter risico op het krijgen van een kind met een open ruggetje opleverde, was al in 1968 duidelijk. Op foliumzuur, een vitamine, zit geen patent. Geen farmaceutische industrie wilde een miljoenen kostend onderzoek betalen met het risico dit geld niet op een of andere manier terug kunnen verdienen. Dus duurde het 15 jaar totdat het ministerie van gezondheid in Schotland, onder druk van de publieke opinie, onderzoek in 1983 goedkeurde. Vrouwen die al een kind met een open ruggetje hadden gekregen en met financiële claims dreigden als ze geen folium zuur mochten slikken wanneer zij opnieuw een kind met een open ruggetje zouden krijgen, mochten mee doen. De eerste, zeer gunstige, resultaten werden in 1991 gepubliceerd en in 1992 verschenen de eerste aanbevelingen om preventief foliumzuur te gebruiken. Maar inmiddels waren er helaas meer dan 20 jaar verlopen tussen het vinden van de correlatie tussen foliumzuurtekort en een open ruggetje en het daadwerkelijke advies om foliumzuur preventief te gaan gebruiken.