Melatonine speelt een belangrijke rol bij de bescherming tegen COVID-19 en bij de langdurige klachten na het doormaken ervan (Long Covid). Over de bescherming van melatonine tegen COVID-19 zijn inmiddels 77 studies verschenen. Ook zijn er twee publicaties over de relatie tussen melatonine en Long Covid. De eerste (Loh juli 2022) gaat in op de bescherming van melatonine tegen de onderliggende stoornis in het lichaam (oxidatieve stress in de mitochondriën) bij het ontstaan van Long Covid en de tweede publicatie (Jarrett februari 2022) biedt de basis voor verder klinisch onderzoek met melatonine bij de preventie van Long Covid.
Na het doormaken van een COVID-19-infectie hebben veel mensen langdurig last van klachten. Engelse artsen (Han 2022) onderzochten in een meta-analyse achttien studies die bij totaal 8591 mensen nagingen hoeveel van hen een jaar na het doormaken van een COVID-19-infectie nog steeds klachten hadden. In deze meta-analyse bleken dat klachten over chronische vermoeidheid en spierzwakte het vaakste voorkwamen. Een op de vier mensen houdt hier nog maandenlang last van. Pijnlijke spieren en gewrichten (28%) en kortademigheid (18%) komen ook vaak voor. Minder bekend, maar zeker niet minder belangrijk zijn depressieve gevoelens (23%), angst (22%), vergeetachtigheid (19%), concentratieproblemen (18%) en slapeloosheid (12%).
De acute fase van COVID-19 duurt gemiddeld vier tot vijf weken. Na twee weken is de hoeveelheid virus in het lichaam op zijn hoogtepunt en daalt daarna snel. Meestal is het virus met een PCR-test na vier tot vijf weken niet meer aantoonbaar. De acute fase van de infectie is dan voorbij. Wel kunnen nog maandenlang klachten aanwezig blijven. In dat geval spreken we van Long Covid. Het is niet goed duidelijk wie meer of juist minder risico op Long Covid klachten loopt. Deze klachten komen in elke leeftijdsgroep voor en even vaak bij mannen als bij vrouwen. Mogelijk lopen mensen met overgewicht een iets hoger risico. Vermoeidheid is bij mensen met Long Covid de meestgehoorde klacht (51%), gevolgd door kortademigheid (35%), pijnlijke spieren en gewrichten (25%) en concentratieproblemen (25%).
Bij COVID-19 treedt onder meer een verstoring op van de werking van de mitochondriën. Een mitochondrion is een essentieel onderdeel van elke cel. Hier worden suikerbestanddelen omgezet in energie. Melatonine beschermt de mitochondriën tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Melatonine wordt ’s nachts aangemaakt in de hersenen. Minder bekend is dat melatonine ook in minieme hoeveelheden wordt aangemaakt in de mitochondriën van elke lichaamscel. Melatonine als antioxidant is een van de lichaamseigen stoffen die op celniveau moeten beschermen tegen de bij de COVID-19-ontstekingsprocessen vrijkomende schadelijke eiwitten en reactieve zuurstofcomponenten of oxidanten (ROS). De hoeveelheid aangemaakte melatonine bepaalt voor een deel de mate waarin het lichaam zich kan verweren tegen de ontstekingsprocessen. Op basis hiervan wordt momenteel onderzocht in hoeverre melatonine ingezet kan worden bij de behandeling van mensen met Long Covid.
Interessant is ook om te weten in hoeverre mensen met een lage melatoninespiegel meer risico lopen op het krijgen van Long Covid-klachten. Theoretisch zou dit het geval zijn, net zoals dat mensen met lage melatoninespiegels een hoger risico lopen om na besmetting ernstiger ziek te worden. Hoewel niet iedereen met een lage melatoninespiegel slaapproblemen heeft, is er wel een verband tussen lage melatoninespiegels en chronische slaapproblemen. Dit zien we vooral bij het ouder worden gebeuren. Vaak zie je ook bij mensen met een lage melatoninespiegel dat ze koffie slechter verdragen. Ze drinken dan alleen overdag koffie, maar ’s avonds niet omdat ze anders moeilijk in slaap kunnen vallen. Of iemand die slecht tegen koffie kan ’s nachts een lage melatoninespiegel heeft, kan eenvoudig met een speekseltest via deze website worden vastgesteld.
Er is veel verwarring over het effect van vaccinaties tegen COVID en de kans op long covid indien je na een vaccinatie later toch COVID-19 krijgt. De meest recente meta-analyse van studies naar het effect van vaccinaties tegen COVID-19 (Li september 2022) toont een effectiviteit aan van 79,5%. De kans op long covid bij mensen die na een vaccinatie toch COVID-19 krijgen is 41% lager dan bij ongevaccineerden die COVID-19 krijgen (Murugesu october 2022).
Bronnen:
Han Q, Zheng B, Daines L, Sheikh A. Long-Term Sequelae of COVID-19: A Systematic Review and Meta-Analysis of One-Year Follow-Up Studies on Post-COVID Symptoms. Pathogens. 2022 Feb 19;11(2):269.
Su WL, Wu CC, Wu SV, Lee MC, Liao MT, Lu KC, Lu CL. A Review of the Potential Effects of Melatonin in Compromised Mitochondrial Redox Activities in Elderly Patients With COVID-19. Front Nutr. 2022 Jun 20;9:865321.
Jarrott B, Head R, Pringle KG, Lumbers ER, Martin JH. ‘LONG COVID’ – A hypothesis for understanding the biological basis and pharmacological treatment strategy. Pharmacol Res Perspect. 2022 Feb;10(1):e00911.
Loh D, Reiter RJ. Melatonin: Regulation of Viral Phase Separation and Epitranscriptomics in Post-Acute Sequelae of COVID-19. Int J Mol Sci. 2022 Jul 23;23(15):8122.
Li Z, Liu S, Li F, Li Y, Li Y, Peng P, Li S, He L, Liu T. Efficacy, immunogenicity and safety of COVID-19 vaccines in older adults: a systematic review and meta-analysis. Front Immunol. 2022 Sep 13;13:965971.
Murugesu JA. Vaccines could cut the risk of long covid by two-fifths. New Sci. 2022 Oct 8;256.
