Specialisten van de afdeling Neonatologie van onder meer het Erasmus Medisch Centrum wijzen op het belang van een normaal 24-uursritme voor borelingen die op de intensive care zijn opgenomen.
De afwisseling van daglicht en nachtelijke duisternis is essentieel voor alle leven op aarde. Dit 24-uursritme zorgt ervoor dat biologische processen goed verlopen, zoals lichamelijke activiteit, voedselinname en vertering overdag en ’s nachts groei, de verwijdering van schadelijke stoffen en herstel van schade aan het DNA. Nachtelijke afgifte van melatonine speelt een belangrijke rol in het 24-uursritme van het menselijk lichaam.
Tijdens het leven in de baarmoeder merkt de foetus niets van de afwisseling van licht en donker. Het kind maakt zelf nog geen melatonine aan, maar krijgt gelukkig het melatonineritme van de moeder mee via de navelstreng. Pas drie maanden na de geboorte is de baby in staat zelf melatonine te maken. Tot die tijd is het kind dus geheel afhankelijk van melatonine in de moedermelk. Daarom is borstvoeding die eerste drie levensmaanden zo belangrijk. Moedermelk bevat namelijk in de loop van de avond en ’s nachts melatonine.
Melatonine speelt tijdens de ontwikkeling in de baarmoeder een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de hersenen van het ongeboren kind. Ook beschermt melatonine tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Het belang van melatonine tijdens de zwangerschap kan verklaren waarom zwangere vrouwen meer melatonine aanmaken. Bij vrouwen met complicaties tijdens de zwangerschap (zoals hoge bloeddruk, suikerziekte, slechtere placentawerking en groeivertraging) blijken de melatoninespiegels ook duidelijk lager te zijn dan bij zwangeren zonder gezondheidsproblemen.
Melatonine beschermt tegen het ontstaan van hersenbeschadiging tijdens de geboorte. Bij baby’s die tijdens de geboorte ernstig zuurstofgebrek oplopen (asfyxie), ontstaan in de weken daarna vaak hersenbeschadigingen. Dit letsel kan later leiden tot ontwikkelingsachterstand en motorische problemen (cerebrale parese). Of deze baby’s gebaat zijn bij extra melatonine is nog maar op beperkte schaal onderzocht.
Dokter Hany Aly en collega’s van de afdeling neonatologie Van de George Washington Universiteit onderzochten het effect van het toevoegen van melatonine aan de standaardbehandeling van pasgeborenen met asfyxie. Bij controle na zes maanden bleek dat tien van de veertien baby’s (71%) in de melatoninegroep zich normaal ontwikkelden. Van de elf pasgeborenen met zuurstoftekort die de standaardbehandeling kregen, bleken slechts drie (27%) zich normaal te ontwikkelen. Vergelijkbaar onderzoek wordt ook in andere ziekenhuizen gedaan, maar hiervan zijn nog geen resultaten gepubliceerd.
Baby’s die na hun geboorte op de intensive care worden opgenomen, liggen daar doorgaans met gezondheidsproblemen vanwege bijvoorbeeld vroeggeboorte, ondergewicht of ademhalingsproblemen. Voor deze kwetsbare kinderen is het zeer belangrijk om zoveel mogelijk te zorgen voor een normaal 24-uursritme. Dokter Helen McKenna (Critical Care Unit Royal Free Hospital in Londen) en dokter Irwin Reiss (afdeling Neonatologie Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam) pleiten er daarom voor dat ziekenhuizen hieraan speciale aandacht geven.
Voor een zo optimaal mogelijk 24-uursbioritme van pasgeboren baby’s is borstvoeding overigens van groot belang. Het 24-uursmelatonineritme van de moeder wordt namelijk doorgegeven in de moedermelk.
Bronnen:
McKenna H, Reiss IKM. The case for a chronobiological approach to neonatal care. Early Hum Dev. 2018 Sep 8. pii: S0378-3782(18)30550-4. doi: 10.1016/j.earlhumdev.2018.08.012. [Epub ahead of print]
Aly H, Elmahdy H, El-Dib M, Rowisha M, Awny M, El-Gohary T, Elbatch M, Hamisa M, El-Mashad AR. Melatonin use for neuroprotection in perinatal asphyxia: a randomized controlled pilot study. J Perinatol. 2015 Mar;35(3):186-91. doi: 10.1038/jp.2014.186. Epub 2014 Nov 13.
