Mannen gevoeliger voor coronavirus dan vrouwen

Mannen zijn kwetsbaarder voor een corona-infectie dan vrouwen. Uit cijfers van het RIVM blijkt dat meer dan 60 procent van de patiënten die in het ziekenhuis opgenomen zijn (geweest) man is, terwijl mannen even vaak een corona-infectie oplopen als vrouwen. Ook overlijden er tweemaal zoveel mannen dan vrouwen aan een corona-infectie dan vrouwen. Dit is niet alleen in Nederland zo; ook elders blijken mannen kwetsbaarder te zijn dan vrouwen.

Voor dit man-vrouwverschil doen diverse verklaringen de ronde. Zo zouden mannen vaker roken dan vrouwen. Op zich klopt dit, maar dat geldt vooral voor jongeren en veel minder voor ouderen. Een plausibelere verklaring is wellicht dat het immuunsysteem van vrouwen actiever zou werken dan dat van mannen. Ook bij andere infectieziekten, zoals influenza, worden mannen vaker en ernstiger ziek dan vrouwen. Dit zou kunnen komen doordat mannen ’s nachts minder melatonine aanmaken dan vrouwen en de melatoninespiegel van mannen daardoor lager is.

De rol van melatonine in het afremmen van het ziekteproces is vrij complex. Bij een virusinfectie wordt het immuunsysteem geactiveerd. Dat is een nuttige reactie van het menselijk lichaam om het virus te bestrijden. Het coronavirus veroorzaakt echter zo’n heftige reactie van het immuunsysteem, dat het NLRP3-inflammasoom wordt geactiveerd. Daardoor worden overmatig veel cytokinen (afweerstoffen) geproduceerd. Deze extreme reactie kan leiden tot de uitstoot van zoveel cytokinen (cytokinenstorm) dat niet alleen het coronavirus wordt aangevallen, maar ook eigen longweefselcellen. Melatonine remt het NLRP3-inflammasoom af en draagt er daardoor toe bij dat het immuunsysteem minder snel ontregeld raakt bij ernstige virusinfecties. Uit dierproeven blijkt bovendien dat melatonine het longweefsel beschermt tegen de schade van het ontstekingsproces en het zuurstoftekort dat daarmee gepaard gaat.

Ongeveer 10 procent van de mensen maakt te weinig melatonine aan. Of je te weinig melatonine aanmaakt, weet je niet van jezelf. Als je te weinig melatonine aanmaakt betekent dat namelijk niet per definitie dat je slecht slaapt. Wel is bekend geworden dat mensen die te weinig melatonine aanmaken veel slechter tegen koffie kunnen dan mensen die veel melatonine aanmaken. Je ziet dan ook vaak dat mensen die te weinig melatonine aanmaken ’s avonds geen koffie drinken omdat ze anders niet goed in slaap kunnen vallen.

Of je wel of niet te weinig melatonine aanmaakt kan alleen vastgesteld worden door het meten van je melatoninespiegel. Via deze website kun je zo’n meting aanvragen. Samen met de uitslag ontvang je dan een persoonlijk advies.

In Spanje loopt inmiddels een groot dubbelblind onderzoek met melatonine tegen een corona-infectie. Het onderzoek wordt uitgevoerd bij mensen die in de gezondheidszorg werken en daarmee verhoogd risico lopen op een corona-infectie.

Bronnen

Jin JM, Bai P, He W, et al. Gender Differences in Patients With COVID-19: Focus on Severity and Mortality. Front Public Health. 2020;8:152. Published 2020 Apr 29

García IG, Rodriguez-Rubio M, Mariblanca AR, et al. A randomized multicenter clinical trial to evaluate the efficacy of melatonin in the prophylaxis of SARS-CoV-2 infection in high-risk contacts (MeCOVID Trial): A structured summary of a study protocol for a randomised controlled trial. Trials. 2020;21(1):466. Published 2020 Jun 3

Reiter RJ, Sharma R, Ma Q, Dominquez-Rodriguez A, Marik PE, Abreu-Gonzalez P. Melatonin Inhibits COVID-19-induced Cytokine Storm by Reversing Aerobic Glycolysis in Immune Cells: A Mechanistic Analysis [published online ahead of print, 2020 May 11]. Med Drug Discov.

Melatonine bij slaapproblemen door corona-infectie

Volgens Italiaanse coronaspecialisten is melatonine de eerste keus als slaapmiddel bij een corona-infectie. Melatonine herstelt het verstoorde slaap-waakritme en heeft een direct gunstig effect op de bestrijding van het coronavirus. Melatonine werkt daarbij als ontstekingsremmer en antioxidant. Het is bovendien werkzaam tegen de door het coronavirus veroorzaakte acute longbeschadiging (ALI = acute lung injury) en het acute respiratory distress-syndroom (ARDS). Dit zijn de complicaties die leiden tot langdurige opnames op de IC vanwege de noodzakelijke beademing. Beide longaandoeningen zijn de belangrijkste oorzaken van overlijden aan een corona-infectie. Melatonine verlicht de slaapproblemen die tijdens een corona-infectie optreden. Voldoende slaap is van groot belang bij de genezing van iedere infectieziekte, ongeacht de oorzaak ervan.

Naarmate je ouder wordt, neemt de melatonineproductie af. De nachtelijke melatoninespiegel is bij iemand van boven de zestig meer dan de helft lager dan toen hij twintig was. De melatoninespiegel van mensen met overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten is vaak nog lager. Dat de ziekte bij kinderen zo mild verloopt, komt wellicht mede doordat kinderen tot in de puberteit juist twee- tot driemaal zoveel melatonine aanmaken als jongvolwassenen.

De roep om het effect van melatonine bij de behandeling van corona te onderzoeken wordt steeds luider. Het onderzoek zou zich moeten toespitsen op de vraag of coronapatiënten met een ernstig ziektebeloop lagere melatoninespiegels hebben dan coronapatiënten met een mild beloop.

Nu de lock-downmaatregelen worden versoepeld, neemt het risico op besmetting met het coronavirus toe. Het is aannemelijk dat mensen met een lage melatoninespiegel na een besmetting meer risico lopen op een ernstiger verloop van de corona-infectie dan mensen met een hoge melatoninespiegel. Bij een lage melatoninespiegel is het raadzaam om preventief melatonine te gebruiken. Of iemand een lage of hoge melatoninespiegel heeft, is zonder meting niet te voorspellen. Mensen met een lage melatoninespiegel zijn namelijk niet altijd slechte slapers. En andersom hebben goede slapers niet per se een hoge melatoninespiegel. De enige voorspellende waarde is de mate van gevoeligheid voor koffie. Mensen die slecht slapen als ze ’s avonds koffie drinken hebben meestal een lage melatoninespiegel.

Een meting van de melatoninespiegel kunje via deze website aanvragen. Samen met de uitslag daarvan ontvang je een advies over eventueel melatoninegebruik.

Bronnen

Zambrelli E, Canevini M, Gambini O, D’Agostino A. Delirium and sleep disturbances in COVID-19: a possible role for melatonin in hospitalized patients? Published online ahead of print, 2020 Apr 17. Sleep Med. 2020;70:111

Shneider A, Kudriavtsev A, Vakhrusheva A. Can melatonin reduce the severity of COVID-19 pandemic? Published online ahead of print, 2020 Apr 29. Int Rev Immunol. 2020;1‐10

Zhang R, Wang X, Ni L, et al. COVID-19: Melatonin as a potential adjuvant treatment. Published online ahead of print, 2020 Mar 23. Life Sci. 2020;117583

Zhou Y, Hou Y, Shen J, Huang Y, Martin W, Cheng F. Network-based drug repurposing for novel coronavirus 2019-nCoV/SARS-CoV-2. Cell Discov. 2020 Mar 16;6:14. doi: 10.1038/s41421-020-0153-3. eCollection 2020