Roken zorgt voor een snellere afbraak van melatonine. Dat komt doordat nicotine het enzym (CYP1A2) activeert, dat melatonine afbreekt. Als dat gebeurt, kun je slechter gaan slapen. In dat geval helpt melatonine. Veel rokers slikken daarom melatonine om beter te kunnen slapen.
Als je stopt met roken en melatonine slikt, gebeurt het omgekeerde. Dan kan het juist nodig zijn om de dosis melatonine te verlagen of kun je zelfs beter met melatonine stoppen. Als je stopt met roken wordt het CYP1A2-enzym namelijk minder actief. Dat betekent dat je lichaam de melatonine trager afbreekt. Als je melatonine slikt, gaat die extra dosis problemen geven. Bij een op de tien mensen wordt de afbraak van melatonine daardoor zo traag dat de ingenomen dosis niet helemaal is afgebroken als hij de volgende avond een nieuwe dosis inneemt. De melatoninespiegel in het bloed wordt daardoor iedere dag ietsje hoger. Na enkele dagen of weken ontstaat melatoninestapeling en werkt de melatonine niet meer. Het gevolg is dat je steeds slechter gaat slapen.
Het probleem van medicijnstapeling na stoppen met roken werd ontdekt toen een man die op de wachtlijst stond voor een operatie, stopte met roken. Na een paar dagen kreeg hij last van duizeligheid, misselijkheid en braken. Dit waren bijwerkingen van het antidepressivum duloxetine (Cymbalta®) dat hij al jarenlang gebruikte. Nadat hij stopte met roken was de hoeveelheid duloxetine in zijn bloed veel te hoog geworden. De klachten verdwenen na verlaging van de dosis.
Duloxetine wordt net als melatonine afgebroken door het enzym CYP1A2. Dat geldt eveneens voor de antidepressiva clomipramine (Anafranil®), fluvoxamine (Fevarin®) en mirtazapine (Remeron®). Ook bij gebruik hiervan kan het nodig zijn de dosis te verlagen als je stopt met roken. Doe je dat niet, dan kunnen bijwerkingen ontstaan. Die bijwerkingen kunnen op hun beurt een excuus zijn om opnieuw te gaan roken.
Clomipramine, duloxetine, fluvoxamine en mirtazapine zijn de enige antidepressiva die worden afgebroken door het enzym CYP1A2. Zie voor andere medicijnen die door het enzym CYP1A2 worden afgebroken de melatoninebijsluiter. Ook caffeïne wordt overigens afgebroken door het enzym CYP1A2. Dat verklaart waarom rokers vaak veel koffie drinken.
Bronnen
Tancredi N, Kohli N. Smoking cessation and duloxetine toxicity: A case report [published online ahead of print, 2020 Feb 21]. J Am Pharm Assoc (2003). 2020;S1544-3191(20)30007-8. doi:10.1016/j.japh.2020.01.003
Ozguner F, Koyu A, Cesur G. Active smoking causes oxidative stress and decreases blood melatonin levels. Toxicol Ind Health. 2005;21(1-2):21–26. doi:10.1191/0748233705th211oa
Braam W, van Geijlswijk I, Keijzer H, Smits MG, Didden R, Curfs LM. Loss of response to melatonin treatment is associated with slow melatonin metabolism. J Intellect Disabil Res. 2010;54(6):547–555. doi:10.1111/j.1365-2788.2010.01283.x
Na het hebben van een burn-out, waarbij ik niet meer kon slapen en eten, voel ik mij nu eindelijk na twee jaar veel beter, de eetlust is ook weer teruggekomen. Maar ik ben helaas verslaafd geraakt aan slaapmiddelen. Ook gebruik ik mirtazapine 45 mg voor het slapen. Ook gebruik ik nog quetiapine, maar deze ben ik nu aan het afbouwen.
Mijn vraag is : kan ik bij de mirtazapine melatonine gaan gebruiken ?
Beste Elke,
Mirtazapine (merknaam Remeron®) en melatonine worden beide door hetzelfde enzym in de lever afgebroken, genaamd CYP1A2. Als dit enzym bij u voldoende actief is, zal dit geen problemen opleveren. Maar als dit enzym bij u onvoldoende actief is, kan de situatie ontstaan dat mirtazapine trager wordt afgebroken. Daardoor stijgt de bloedspiegel van mirtazapine en kunnen er (meer) bijwerkingen gaan ontstaan. Kortom, de combinatie melatonine en mirtazapine kan soms verkeerd uitpakken. Melatonine en quetiapine beïnvloeden elkaar onderling niet.
Uiteraard weet u niet of bij u het CYP1A2 enzym bij u wel of niet voldoende actief is. Hiervoor is een bloedonderzoek nodig. Er is echter een ‘truukje’ om hier op eenvoudige manier achter te komen en dat is het effect van koffie op uw slaap. Caffeïne wordt namelijk ook via dit CYP1A2 enzym afgebroken. Mensen met een te weinig actief CYP1A2 enzym hebben de ervaring dat ze slecht in slaap kunnen vallen wanneer ze ’s avonds koffie drinken. Soms drinken ze helemaal geen koffie omdat ze er hartkloppingen van krijgen.
Wat moet u nu doen? Als u erg goed tegen koffie kunt, is de combinatie mirtazapine met melatonine geen enkel probleem. Als u slecht tegen koffie kunt, kan de combinatie verkeerd uitpakken. Zowel mirtazapine als melatonine kunnen vertraagd worden afgebroken. Eventueel moet de dosis mirtazapine iets worden verlaagd. Wat betreft melatonine zou ik een lage dosis gebruiken. Bijvoorbeeld 0,3mg. Rond bedtijd innemen, fijnkauwen en enkele minuten in de mond houden totdat u het doorslikt.