Tag: bijsluiter

Melatonine helpt kankerpatiënten met slaapproblemen

Kankerpatiënten met slaapproblemen zijn gebaat bij een behandeling met melatonine (’s avonds) in combinatie met lichttherapie in de ochtend. Dit blijkt uit een actuele dubbelblindstudie in de VS.

Meer dan de helft van de mensen met kanker kampt met een verstoorde slaap, soms zelfs ernstig. Dit kan te maken hebben met een nachtelijk tekort aan melatonine. Onvoldoende slaap draagt betekent dat je overdag minder goed functioneert en kan ervoor zorgen dat andere klachten, zoals pijn, vermoeidheid en een depressieve stemming verergeren. Al meer dan tien jaar is bekend dat mensen met kanker ’s nachts minder melatonine aanmaken. Onderzoek naar de effectiviteit van melatonine bij slaapproblemen ligt dan ook voor de hand. Uit een zeer recent gehouden dubbelblindonderzoek blijkt dat melatonine effectief is bij het verbeteren van de slaapkwaliteit. Lichttherapie (’s morgens een halfuur voor een speciale daglichtlamp zitten) vergroot dit effect.

In de dubbelblindstudie werd een hoge dosis melatonine gebruikt (20 mg). Deze dosis is naar onze maatstaven véél te hoog. Voor het bereiken van een ‘normale’ nachtelijke melatoninespiegel in het bloed is een dosis tussen 1 en 3 mg ruim voldoende. Een te hoge dosis kan leiden tot opstapeling van melatonine in het lichaam en veroorzaakt vaak slaapproblemen doordat melatonine onwerkzaam wordt.

Melatonine wordt in de lever afgebroken door CYP1A2. Bij sommige mensen werkt dit enzym niet snel genoeg en is het minder actief (‘poor CYP1A2-metaboliser’). De oorzaak hiervan is niet een leverziekte, maar een verder onschuldige chromosoomverandering (mutatie van het gen CYP1A2), dat bij ongeveer 8 procent van alle mensen aanwezig is. Bij een te trage afbraak van melatonine kan een dosis van 1 mg al tot opstapeling van melatonine leiden. Kenmerkend voor melatoninestapeling is dat melatonine in het begin van de behandeling erg goed helpt, maar dat het effect langzaam afneemt. Dit leidt ertoe dat je ’s nachts vaker wakker wordt. Aanvankelijk blijft het inslaapeffect wel behouden. Een dosisverhoging is maar kort effectief; ophogen van de dosis verergert de melatoninestapeling alleen maar.

Melatonine is zonder recept verkrijgbaar. Helaas zit er dan geen gebruiksaanwijzing bij. Dit schijnt wettelijk verboden te zijn. Daarom hebben wij een uitgebreide bijsluiter gemaakt die je hier kunt downloaden. Daarin staat ondermeer dat bij volwassenen een dosis van 3 mg voldoende is. Melatonine kan het beste 30-45 minuten voor het gewenste tijdstip van inslapen worden ingenomen. Het inslaapeffect is sterker wanneer je het tablet fijnkauwt en enkele minuten in de mond houdt voordat je het inslikt. Je kunt in dit geval het beste binnen een kwartier na inname in bed stappen, omdat melatonine op deze manier sneller leidt tot slaperigheid.

Bronnen:
Yennurajalingam S, Carmack C, Balachandran D, Eng C, Lim B, et al. Sleep disturbance in patients with cancer: a feasibility study of multimodal therapy. BMJ Support Palliat Care. 2020 Jan 10. pii: bmjspcare-2019-001877. doi: 10.1136/bmjspcare-2019-001877. [Epub ahead of print]

Talib WH. Melatonin and Cancer Hallmarks. Molecules. 2018 Feb 26;23(3). pii: E518. doi: 10.3390/molecules23030518.

Li Y, Li S, Zhou Y, Meng X, Zhang JJ, Xu DP, Li HB. Melatonin for the prevention and treatment of cancer. Oncotarget. 2017 Jun 13;8(24):39896-39921. doi: 10.18632/oncotarget.16379.

Opnieuw onnodige opwinding over melatoninegebruik bij kinderen

Naar aanleiding van een ingezonden brief in het medisch tijdschrift JAMA Pediatrics is melatonine weer eens in het nieuws. ‘Vijf procent van tieners slikt al slaapmiddel’ was de kop. Het ging hier om een klein onderdeel van de ‘Generatie R Studie’. Dit is een heel groot en langlopend onderzoek dat ruim 9000 vrouwen die tussen 2002 en 2006 in Rotterdam zwanger waren tijdens heeft gevolgd. De gezondheid van ongeveer 8000 kinderen wordt nog steeds gevolgd. Bij 871 van hen werd gekeken naar slaapproblemen en medicijngebruik toen ze elf jaar oud waren. En inderdaad, 53 van hen (= 6,1%) van hen gebruikte ten minste eenmaal per week een melatoninetablet. Voor het meten van de slaap en de slaapproblemen werden slaapvragenlijsten ingevuld (zowel door het kind als een van de ouders) en droegen de kinderen een polsbandje dat bewegingen registreert. Opvallend was dat de uitkomsten van de slaapmetingen (tijdstip in slaap vallen, duur van de slaap en ’s nachts wakker worden) bij de gebruikers van melatonine niet wezenlijk anders waren dan bij degenen die geen melatonine gebruikten. Je zou dus de conclusie kunnen trekken dat de melatonine goed werkte!

Melatonine is een slaapmiddel dat je bij de drogist kunt kopen. Daardoor geven veel ouders aan kinderen met slaapproblemen zonder advies van een arts. ‘Dat is niet verstandig’, zeggen de slaapexperts. ‘Als je het niet goed gebruikt kunnen slaapproblemen zelfs erger worden.’ Op zich is dat juist. Is het daarom niet veel beter om te zorgen voor goede voorlichting, in plaats van maar steeds opnieuw te hameren op die zogenaamde gevaren? Waarom zit er niet gewoon een goede bijsluiter bij de melatonine die je bij de drogist kunt kopen? Dat is simpel uit te leggen: dat is wettelijk verboden! Bij een ‘voedingssupplement’ zit geen bijsluiter. Daarom staat op www.melatonine.nu een uitgebreide melatoninebijsluiter staan die je als pdf-file kunt downloaden.

Overigens, wat zijn dan die ‘gevaren’ bij langdurig gebruik? Noem man en paard in plaats van die vage bangmakerij. Nee, men komt niet verder dan: ‘We weten niet of melatonine op lange termijn schadelijke effecten kan hebben op kinderen. Daar is eerst meer onderzoek voor nodig.’ Wat willen ze dan voor onderzoek? Onderzoek naar nadelige effecten bij jarenlang melatoninegebruik hebben tot nu toe nooit serieuze nadelen aan het licht gebracht. Een nog groter opgezet onderzoek dan? Dat zo’n onderzoek er nooit zal komen vertellen ze echter niet. Want wie zal dat betalen nu er op melatonine geen patent meer rust?