Eerste dubbelblind onderzoek naar melatonine bij COVID-19 van start

In Spaanse ziekenhuizen is een groot dubbelblind onderzoek met melatonine tegen een corona-infectie van start gegaan. Het onderzoek wordt uitgevoerd bij mensen die in de gezondheidszorg werken en daarmee een verhoogd risico op infectie met het coronavirus lopen. Deelnemers worden vooraf op COVID-19 getest, omdat alleen gezondheidsmedewerkers die nog geen corona hebben gehad, meedoen aan het onderzoek.

Voor het onderzoek moeten de deelnemers elke avond voor het slapengaan een tablet innemen. De helft van de deelnemers krijgt een tablet met 2 mg melatonine en de andere helft een tablet dat er hetzelfde uitziet, maar waar geen melatonine in zit (placebo). Tijdens het onderzoek wordt bijgehouden of de deelnemers ziekteverschijnselen (zoals keelpijn, hoesten en koorts) krijgen. Na drie maanden wordt bij iedereen een bloedtest gedaan om vast te stellen wie een corona-infectie heeft doorgemaakt.

Het onderzoek heeft twee doelen. Allereerst om te zien of gezondheidswerkers die melatonine krijgen en tijdens het onderzoek een corona-infectie oplopen, daar minder ziek van worden dan mensen die het placebo slikken. Het tweede doel is vast te stellen of mensen die besmet raken en melatonine slikken, misschien zo weinig ziekteverschijnselen ontwikkelen dat het niet eens opvalt dat ze een corona-infectie doormaken. Dat komt pas aan het licht als in de bloedtest die na drie maanden wordt afgenomen, antistoffen tegen het coronavirus worden aangetroffen.

Dat melatonine bij een corona-infectie mogelijk effectief is, heeft verschillende redenen. Allereerst is melatonine een bekende ontstekingsremmer en antioxidant. Het is werkzaam bij door virussen veroorzaakte acute longbeschadiging (ALI = acute lung injury) en het acute respiratory distress syndroom (ARDS). Dit zijn de complicaties die leiden tot langdurige opnames op de IC vanwege de noodzakelijke beademing. Het zijn ook de belangrijkste oorzaken van overlijden aan een corona-infectie. Daarnaast verlicht melatonine de slaapproblemen die zich tijdens de corona-infectie voordoen. Voldoende slaap is van groot belang bij de genezing van iedere infectieziekte, ongeacht de oorzaak ervan.

Sinds het begin van de uitbraak van de corona epidemie is er door diverse wetenschappers op gewezen dat melatonine eigenschappen bezit waardoor het bij de behandeling van corona ingezet zou kunnen worden. Want het gunstige effect bij de behandeling van diverse andere virusziekten is inmiddels al lang bekend. De exacte werking bij afremmen van het ziekteproces is vrij complex. Bij een virusinfectie wordt ons immuunsysteem geactiveerd. Dat is een nuttige reactie van het menselijk lichaam om het virus te bestrijden. Het coronavirus veroorzaakt echter zo’n heftige reactie van het immuunsysteem, dat het NLRP3-inflammasoom wordt geactiveerd. Daardoor worden overmatig veel cytokinen (afweerstoffen) geproduceerd. Deze extreme reactie kan leiden tot de uitstoot van zoveel cytokinen (cytokinenstorm) dat niet alleen het coronavirus wordt aangevallen, maar ook eigen longweefselcellen. Melatonine remt het NLRP3-inflammasoom af en draagt er daardoor toe bij dat het immuunsysteem minder snel ontregeld raakt bij ernstige virusinfecties. Uit dierproeven blijkt bovendien dat melatonine het longweefsel beschermt tegen de schade van het ontstekingsproces en het zuurstoftekort dat daarmee gepaard gaat. Reden genoeg om melatonine ook bij mensen met een corona infectie in te zetten.

Bronnen

García IG, Rodriguez-Rubio M, Mariblanca AR, et al. A randomized multicenter clinical trial to evaluate the efficacy of melatonin in the prophylaxis of SARS-CoV-2 infection in high-risk contacts (MeCOVID Trial): A structured summary of a study protocol for a randomised controlled trial. Trials. 2020;21(1):466. Published 2020 Jun 3

Shneider A, Kudriavtsev A, Vakhrusheva A. Can melatonin reduce the severity of COVID-19 pandemic? Published online ahead of print, 2020 Apr 29. Int Rev Immunol. 2020;1‐10

Zhang R, Wang X, Ni L, et al. COVID-19: Melatonin as a potential adjuvant treatment. Published online ahead of print, 2020 Mar 23. Life Sci. 2020;117583

Melatonine en vitamine D: een goede combi bij corona-infectie

Verscheidene specialisten wijzen melatonine inmiddels aan als middel waarmee de ernst van een corona-infectie kan worden beperkt. Sinds enkele weken wordt ook vitamine D genoemd om dat doel te dienen. Melatonine en vitamine D staan bekend om hun werking als anti-oxidant. Uiteraard zijn er nu speculaties over een combinatiebehandeling van melatonine en vitamine D, omdat deze middelen elkaars werking kunnen versterken. Theoretisch zijn hiervoor weliswaar argumenten aan te voeren, maar er zijn echter nog geen resultaten van deze combinatiebehandeling gepubliceerd. Tot nu toe is overigens geen enkel grootschalig onderzoek met welk mogelijk Covid 19-geneesmiddel dan ook gepubliceerd. Het duurt namelijk zeker zeker zes maanden, maar meestal langer, voordat een publicatie verschijnt.

Welke argumenten zijn er voor het toepassen van melatonine en van vitamine D? En heeft de combinatie van beide middelen dan inderdaad voordelen?

Al vrij snel nadat de ernst van een corona-infectie duidelijk werd, kwam melatonine als potentieel middel bij de behandeling van de aandoening in beeld. De rol van melatonine in het afremmen van het ziekteproces is vrij complex. Bij een virusinfectie wordt ons immuunsysteem geactiveerd. Dat is een nuttige reactie van het menselijk lichaam om het virus te bestrijden. Het coronavirus veroorzaakt echter zo’n heftige reactie van het immuunsysteem, dat het NLRP3-inflammasoom wordt geactiveerd. Daardoor worden overmatig veel cytokinen (afweerstoffen) geproduceerd. Deze extreme reactie kan leiden tot de uitstoot van zoveel cytokinen (cytokinenstorm) dat niet alleen het coronavirus wordt aangevallen, maar ook eigen longweefselcellen. Melatonine remt het NLRP3-inflammasoom af en draagt er daardoor toe bij dat het immuunsysteem minder snel ontregeld raakt bij ernstige virusinfecties. Uit dierproeven blijkt bovendien dat melatonine het longweefsel beschermt tegen de schade van het ontstekingsproces en het zuurstoftekort dat daarmee gepaard gaat. In de VS loopt er inmiddels een groot dubbelblindonderzoek naar het effect van melatonine bij mensen die in de gezondheidszorg werken.

Vitamine D is van belang voor een goede werking van het immuunsysteem. De werking van vitamine D op ontstekingen in de longen is gedeeltelijk vergelijkbaar met melatonine. Het remt ook de aanmaak van cytokinen. Bij dierproeven blijkt dat vitamine D net als melatonine de schade van een ontsteking in de longen beperkt.

Zowel vitamine D als melatonine is lichaamseigen. Melatonine wordt ’s nachts aangemaakt en regelt behalve het slaap-waakritme ook het dag-nachtritme van diverse stofwisselingsprocessen. Voorts is het betrokken bij het immuunsysteem. Vitamine D wordt in de huid gemaakt onder invloed van zonlicht. In de winter zijn de hoeveelheden melatonine en vitamine D in ons lichaam lager dan in de zomer. Mogelijk komen virusinfectie mede daardoor minder voor in de zomer dan in de winter. Verder is het van belang dat de aanmaak van melatonine afneemt naarmate de leeftijd stijgt. Ook zijn ouderen over het algemeen minder vaak buiten dan jongeren.

Beschermende maatregelen als de anderhalve meter-regel en vaak handenwassen, zijn voor iedereen van belang. Je zorgt al voor genoeg vitamine D als je dagelijks een kwartiertje de zon op je gezicht en handen laat schijnen. Lukt dat niet, neem dan iedere dag tablet vitamine D van 10 microgram. Dat is voldoende.

Voor melatonine ligt het echter ingewikkelder. Hiervoor is geen standaardadvies te geven. Ongeveer 10 procent van de mensen maakt te weinig melatonine aan. Of je te weinig melatonine aanmaakt, weet je niet van jezelf. Want als je te weinig melatonine aanmaakt betekent dat niet per definitie dat je slecht slaapt. Andersom is het niet zo dat iedereen die slecht slaapt te weinig melatonine aanmaakt. Je kunt daarom het beste je melatoninespiegel laten meten, voordat je begint met het slikken van melatonine. Via deze website kun je dit aanvragen. Samen met de uitslag krijg je dan ook een persoonlijk advies.

Bronnen

Martín Giménez VM, Inserra F, Tajer CD, et al. Lungs as target of COVID-19 infection: Protective common molecular mechanisms of vitamin D and melatonin as a new potential synergistic treatment [published online ahead of print, 2020 May 15]. Life Sci. 2020;254:117808

Shneider A, Kudriavtsev A, Vakhrusheva A. Can melatonin reduce the severity of COVID-19 pandemic? Published online ahead of print, 2020 Apr 29. Int Rev Immunol. 2020;1‐10

Zhang R, Wang X, Ni L, et al. COVID-19: Melatonin as a potential adjuvant treatment. Published online ahead of print, 2020 Mar 23. Life Sci. 2020;117583

Zhou Y, Hou Y, Shen J, Huang Y, Martin W, Cheng F. Network-based drug repurposing for novel coronavirus 2019-nCoV/SARS-CoV-2. Cell Discov. 2020 Mar 16;6:14. doi: 10.1038/s41421-020-0153-3. eCollection 2020

Melatonine bij slaapproblemen door corona-infectie

Volgens Italiaanse coronaspecialisten is melatonine de eerste keus als slaapmiddel bij een corona-infectie. Melatonine herstelt het verstoorde slaap-waakritme en heeft een direct gunstig effect op de bestrijding van het coronavirus. Melatonine werkt daarbij als ontstekingsremmer en antioxidant. Het is bovendien werkzaam tegen de door het coronavirus veroorzaakte acute longbeschadiging (ALI = acute lung injury) en het acute respiratory distress-syndroom (ARDS). Dit zijn de complicaties die leiden tot langdurige opnames op de IC vanwege de noodzakelijke beademing. Beide longaandoeningen zijn de belangrijkste oorzaken van overlijden aan een corona-infectie. Melatonine verlicht de slaapproblemen die tijdens een corona-infectie optreden. Voldoende slaap is van groot belang bij de genezing van iedere infectieziekte, ongeacht de oorzaak ervan.

Naarmate je ouder wordt, neemt de melatonineproductie af. De nachtelijke melatoninespiegel is bij iemand van boven de zestig meer dan de helft lager dan toen hij twintig was. De melatoninespiegel van mensen met overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten is vaak nog lager. Dat de ziekte bij kinderen zo mild verloopt, komt wellicht mede doordat kinderen tot in de puberteit juist twee- tot driemaal zoveel melatonine aanmaken als jongvolwassenen.

De roep om het effect van melatonine bij de behandeling van corona te onderzoeken wordt steeds luider. Het onderzoek zou zich moeten toespitsen op de vraag of coronapatiënten met een ernstig ziektebeloop lagere melatoninespiegels hebben dan coronapatiënten met een mild beloop.

Nu de lock-downmaatregelen worden versoepeld, neemt het risico op besmetting met het coronavirus toe. Het is aannemelijk dat mensen met een lage melatoninespiegel na een besmetting meer risico lopen op een ernstiger verloop van de corona-infectie dan mensen met een hoge melatoninespiegel. Bij een lage melatoninespiegel is het raadzaam om preventief melatonine te gebruiken. Of iemand een lage of hoge melatoninespiegel heeft, is zonder meting niet te voorspellen. Mensen met een lage melatoninespiegel zijn namelijk niet altijd slechte slapers. En andersom hebben goede slapers niet per se een hoge melatoninespiegel. De enige voorspellende waarde is de mate van gevoeligheid voor koffie. Mensen die slecht slapen als ze ’s avonds koffie drinken hebben meestal een lage melatoninespiegel.

Een meting van de melatoninespiegel kunje via deze website aanvragen. Samen met de uitslag daarvan ontvang je een advies over eventueel melatoninegebruik.

Bronnen

Zambrelli E, Canevini M, Gambini O, D’Agostino A. Delirium and sleep disturbances in COVID-19: a possible role for melatonin in hospitalized patients? Published online ahead of print, 2020 Apr 17. Sleep Med. 2020;70:111

Shneider A, Kudriavtsev A, Vakhrusheva A. Can melatonin reduce the severity of COVID-19 pandemic? Published online ahead of print, 2020 Apr 29. Int Rev Immunol. 2020;1‐10

Zhang R, Wang X, Ni L, et al. COVID-19: Melatonin as a potential adjuvant treatment. Published online ahead of print, 2020 Mar 23. Life Sci. 2020;117583

Zhou Y, Hou Y, Shen J, Huang Y, Martin W, Cheng F. Network-based drug repurposing for novel coronavirus 2019-nCoV/SARS-CoV-2. Cell Discov. 2020 Mar 16;6:14. doi: 10.1038/s41421-020-0153-3. eCollection 2020

Melatonine remt ernst van coronavirusinfectie

Er zijn duidelijke aanwijzingen dat melatonine bescherming biedt tegen een ernstiger verloop van een coronavirusinfectie, doordat melatonine het eigen immuunsysteem versterkt. Dit geldt vooral voor ouderen. Zij lopen immers een groter risico bij een coronavirusinfectie. Bij hen heeft de ziekte, en met name de longontsteking, een ernstiger beloop. Dit kan komen doordat de nachtelijke melatoninespiegel daalt naarmate de leeftijd stijgt. Dit lijkt een simpele verklaring. Uitleggen hoe melatonine dat doet is echter vrij ingewikkeld.

Over een eventueel gunstig effect van melatonine op een coronavirusinfectie is nog geen ervaring opgebouwd. Dat is logisch, want dit virus is nieuw. De meeste ervaring met het behandelen van corona-infecties is opgedaan in China. Op basis van hun ervaringen noemen dokter Zhou en collega’s in het maartnummer van het medisch tijdschrift Cell Discovery van Nature melatonine een potentieel bruikbaar geneesmiddel. Mede door de anti-oxidantwerking en door het afremmen van de ontstekingsreactie, kan melatonine de overlevingskansen vergroten waardoor het eigen immuunsysteem meer tijd krijgt het virus te overwinnen.

Bij een virusinfectie wordt het immuunsysteem geactiveerd. Dat is een nuttige reactie van het lichaam om het virus te bestrijden. Het coronavirus veroorzaakt echter een dermate zo’n heftige reactie van het immuunsysteem dat  het NLRP3-inflammasoom wordt geactiveerd en overmatig veel cytokinen (afweerstoffen) worden geproduceerd. Deze extreme reactie kan leiden tot de uitstoot van zoveel cytokinen, dat behalve het virus ook eigen weefselcellen worden aangevallen. Melatonine remt het NLRP3-inflammasoom af en draagt er daardoor toe bij dat het immuunsysteem minder snel ontregeld raakt bij ernstige virusinfecties.

Oudere mensen met een aantal specifieke bijkomende ziekten lopen een extra hoog risico een corona-infectie met een ernstig beloop te krijgen. Dat is op zich niet vreemd. Maar heeft dat ook iets te maken met melatonine? Mensen met lage melatoninespiegels hebben vaker medische problemen, zoals hoge bloeddruk, diabetes, hart-, vaat en nierziekten. Ook bij mensen met ouderdomsziekten, zoals alzheimer en parkinson zie je vaker lage melatoninespiegels. Daling van de melatoninespiegel hoort bij het ouder worden. Mensen bij wie de melatoninespiegel sneller daalt, lopen mede daardoor een grotere kans op ouderdomsziekten. Omgekeerd hebben mensen met ouderdomsziekten lagere melatoninespiegels dan gezonde leeftijdgenoten. Dit kan verklaren waarom ouderen met bijkomende aandoeningen bij een corona-infectie meer risico op een ernstiger verloop hebben.

Mannen lijken kwetsbaarder te zijn voor een corona-infectie dan vrouwen. Meer dan 60 procent van de in het ziekenhuis opgenomen patiënten is man, terwijl mannen even vaak een corona-infectie oplopen als vrouwen. Ook overlijden er meer mannen aan een corona-infectie dan vrouwen. Ook dit kan wijzen op een verband met melatonine. Mannen hebben namelijk lagere melatoninespiegels dan vrouwen.

Veel mensen met een corona-infectie hebben ernstige slaapproblemen. Ook dat kan het gevolg zijn van lage melatoninespiegels. Er is nu geen tijd om uitgebreid onderzoek te doen naar het nut van het gebruik van melatonine bij de preventie of behandeling van een corona-infectie. Het is daaom raadzaam om ’s avonds melatonine te gaan gebruiken. Een dosis van 1 mg lijkt voldoende. Zie voor de gebruiksaanwijzing de melatoninebijsluiter.

Bronnen

Zhou Y, Hou Y, Shen J, Huang Y, Martin W, Cheng F. Network-based drug repurposing for novel coronavirus 2019-nCoV/SARS-CoV-2. Cell Discov. 2020 Mar 16;6:14. doi: 10.1038/s41421-020-0153-3. eCollection 2020

Hardeland R. Aging, Melatonin, and the Pro- and Anti-Inflammatory Networks. Int J Mol Sci. 2019;20(5):1223. Published 2019 Mar 11. doi:10.3390/ijms20051223