Tag: behandeling

Melatoninebehandeling bij fibromyalgie

Melatonine kan heel goed gebruikt worden bij de behandeling van fibromyalgie. Dit blijkt uit de resultaten van een recente studie die verschillende publicaties, waaronder dubbelblindstudies, over behandeling met melatonine werden vergeleken. In de studie werd met name gekeken naar het effect van behandeling met melatonine op de vermindering van klachten over pijn, vermoeidheid, stijfheid, slaap en depressieve stemming. In alle publicaties werden gunstige effecten op deze veel voorkomende klachten bij fibromyalgie gemeld. Bij de behandeling met melatonine werden geen bijwerkingen opgemerkt, dit in tegenstelling tot behandelingen met antidepressiva en pijnstillers.

Fibromyalgie is een van de vele oorzaken van chronische pijn. Het gaat gepaard met vermoeidheid, slaapproblemen, depressieve klachten en concentratieproblemen. Naar schatting een op de twintig vrouwen heeft er last van. Bij mannen komt het zesmaal minder vaak voor.

Eerder is al ontdekt dat mensen met fibromyalgie hogere cortisol- (stresshormoon-) en verlaagde melatoninespiegels hebben. De lage melatoninespiegels zouden slaapproblemen en vermoeidheidsklachten, die vaak voorkomen, kunnen verklaren. Melatonine werkt ook als antioxidant en heeft een ontstekingsremmende en pijnstillende werking. Lage melatoninespiegels kunnen zo ook een verklaring bieden voor het ziekteproces zélf.

Een van de onderzochte publicaties was het onderzoek van Castaño en collega’s van de Extremadura Universiteit in Spanje. Zij deden een dubbelblind onderzoek bij 33 vrouwen met fibromyalgie. Deze vrouwen kregen voordat ze naar bed gingen gedurende 10 dagen melatonine en 10 dagen een placebo. Dit werd viermaal herhaald, telkens met een hogere dosis melatonine (3, 6, 9, 12 en 15 mg). Op dag 10 van elke periode vulden de vrouwen vragenlijsten in met vragen over lichamelijke klachten, pijn, slaap, vermoeidheid, angst en stemming. Ook waren er vragen over lichamelijke activiteiten en de stijfheid en pijn die daarmee gepaard gingen.

Pijnklachten namen reeds af bij 3 mg melatonine, terwijl bij hogere doseringen geen duidelijke verdere verbetering werd gezien. Ook klachten over slaap en vermoeidheid namen reeds bij 3 mg melatonine af, en bij hogere doseringen nam de verbetering verder toe. Een verbetering van de meeste andere klachten trad meestal pas bij een hogere dosering dan 3 mg op. De conclusie van Castaño is dat het zinvol is om melatonine toe te voegen aan de behandeling van mensen met fibromyalgie.

Omdat bij mensen met fibromyalgie vaak lage melatoninespiegels worden gevonden, is het zinvol dat mensen met fibromyalgie hun nachtelijke melatoninespiegel laten meten. Deze meting gebeurt in een zelf ’s nachts afgenomen kleine hoeveelheid speeksel. De test kunt u via deze website aanvragen. Samen met de uitslag krijgt u dan een persoonlijk advies.

Bronnen:

Hemati K, Amini Kadijani A, Sayehmiri F, Mehrzadi S, Zabihiyeganeh M, Hosseinzadeh A, Mirzaei A. Melatonin in the treatment of fibromyalgia symptoms: A systematic review. Complement Ther Clin Pract. 2019 Nov 13;38:101072. doi: 10.1016/j.ctcp.2019.101072. [Epub ahead of print]

Castaño MY, Garrido M, Rodríguez AB, Gómez MÁ. Melatonin Improves Mood Status and Quality of Life and Decreases Cortisol Levels in Fibromyalgia. Biol Res Nurs. 2018 Nov 11:1099800418811634. doi: 10.1177/1099800418811634. [Epub ahead of print]

Melatonine en de ziekte van Alzheimer

Professor R. Havekes en collega’s van de Neurobiology expertise group van de Universiteit van Groningen beschrijven in een actueel overzichtsartikel de belangrijke rol van melatonine bij de preventie en behandeling van de ziekte van Alzheimer. Andere publicaties van recente datum wijzen in dezelfde richting.

De ziekte van Alzheimer is een aandoening van de hersenen waarbij schadelijke eiwitten worden afgezet buiten (amyloid) en binnen (neurofibrillaire tangles) de zenuwcellen, waardoor deze hun functie verliezen. Dit gebeurt meestal vooral in hersengebieden die te maken hebben met geheugen, maar ook andere delen van de hersenen kunnen hierdoor worden beschadigd. Van melatonine is bekend geworden dat dit de aanmaak van het schadelijke eiwit amyloid afremt. Ook is vastgesteld dat mensen die een genetische aanleg hebben om de ziekte van Alzheimer te krijgen, verlaagde melatoninespiegels hebben al voordat de verschijnselen van de ziekte van Alzheimer zich openbaren. De lage melatoninespiegels lijken dus niet het gevolg van de ziekte van Alzheimer, maar dragen waarschijnlijk bij aan het ontstaan ervan.

Lage melatoninespiegels kunnen leiden tot slaapproblemen. Veel alzheimerpatiënten hebben problemen met in slaap vallen. Ze worden ’s nachts ook vaak wakker. Slaapproblemen beïnvloeden het herstelvermogen van het hersenweefsel negatief en versterken daarmee het ziekteproces binnenin de hersenen. Het wordt steeds duidelijker dat de verstoring van het slaap-waakritme niet alleen een gevolg is van de ziekte van Alzheimer, maar dat het ook het ziekteproces verergert. Behandeling van slaapproblemen is dus belangrijk. Daarbij lijkt het van belang om niet meteen te kiezen voor een gewoon slaapmiddel, maar eerst te meten hoe hoog de melatoninespiegel is. Want bij een te lage melatoninespiegel is het logischer om de slaapproblemen met melatonine te behandelen. Bovendien kan melatonine het ziekteproces van de ziekte van Alzheimer afremmen. Voldoende daglicht in de ochtend kan dit effect versterken.

Met de kennis van nu zou het advies aan mensen bij wie Alzheimer in de familie voorkomt, kunnen zijn hun melatoninespiegel te laten meten. Is die te laag dan kan dit duiden op een verhoogd risico op alzheimer en kan preventief gebruik van melatonine zinvol zijn. Een meting van de nachtelijke melatoninespiegel kan via deze website worden aangevraagd.

Bronnen:
Havekes R, Heckman PRA, Wams EJ, Stasiukonyte N, Meerlo P, Eisel ULM. Alzheimer’s disease pathogenesis: The role of disturbed sleep in attenuated brain plasticity and neurodegenerative processes. Cell Signal. 2019 Sep 16:109420. doi: 10.1016/j.cellsig.2019.109420. [Epub ahead of print]
Cardinali DP. Melatonin: Clinical Perspectives in Neurodegeneration. Front Endocrinol (Lausanne). 2019 Jul 16;10:480. doi: 10.3389/fendo.2019.00480. eCollection 2019.
Spinedi E, Cardinali DP. Neuroendocrine-Metabolic Dysfunction and Sleep Disturbances in Neurodegenerative Disorders: Focus on Alzheimer’s Disease and Melatonin. Neuroendocrinology. 2019;108(4):354-364. doi: 10.1159/000494889. Epub 2018 Oct 28.

De rol van melatonine bij preventie en behandeling van borstkanker

Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Behalve erfelijke factoren, spelen lage melatoninespiegels een rol bij het ontstaan van borstkanker. Melatonine beschermt tegen het ontstaan van kankercellen doordat het ’s nachts zorgt voor reparatie van DNA-schade die overdag ontstaat. Daarnaast remt melatonine de groei van kankercellen. Een overzichtsartikel dat deze maand verscheen, stelt melatonine voor als een geschikt medicijn bij de behandeling van borstkanker.

Uit studies bij proefdieren met borstkanker blijkt dat een behandeling met melatonine een gunstig effect heeft. Inmiddels zijn ook de eerste resultaten van studies met melatonine bij vrouwen met borstkanker bekend. Zo blijkt melatonine het effect van bestraling te vergroten en vermindert het de bijwerkingen ervan. Als voorafgaand aan de bestraling al wordt begonnen met de behandeling met melatonine, wordt de groei van kankercellen geremd en worden de kankercellen gevoeliger gemaakt voor de bestraling. Doorgaan met melatonine tijdens de bestraling vermindert tevens de ernst van de bijwerkingen van de bestraling. Het gunstige effect kan worden toegeschreven aan de antioxidanteigenschappen van melatonine.
Uit een ander recent verschenen medisch overzichtsartikel blijkt melatonine op verschillende manieren bij de bescherming van het lichaam tegen kanker betrokken te zijn. In de eerste plaats remt melatonine de overgang van gezonde weefselcellen in de richting van kankercellen. Dit komt doordat melatonine beschermt tegen schadelijke invloeden van toxische stoffen en straling vanuit de omgeving. De antioxidanteigenschappen van melatonine spelen hierbij een rol. In de tweede plaats remt melatonine de groeisnelheid van kankercellen. Het versterkt bovendien de werking van een behandeling (zowel medicijnen als bestraling) tegen kanker. En in de vierde plaats werkt melatonine beschermend tegen veranderingen binnen de chromosomen die te maken hebben met de veroudering van het lichaam. Er komt steeds meer bewijs voor de kankerremmende werking van melatonine, ook bij andere vormen van kanker. Inmiddels verschenen hierover veel wetenschappelijke publicaties.

Melatonine is niet alleen van belang voor het slaap-waakritme, maar blijkt ook bescherming te bieden tegen het ontstaan van kanker. Het remt bovendien de groei van kanker en het ontstaan van uitzaaiingen. Tot nu toe zijn ongeveer drieduizend wetenschappelijke artikelen over de rol van melatonine bij kanker verschenen. Duidelijk was al dat mensen met lage melatoninespiegels een groter risico lopen op het krijgen van kanker. Uit proefdieronderzoek is gebleken dat toevoegen van melatonine aan de ‘gebruikelijke’ behandeling van kanker het effect van de behandeling versterkt. Over het resultaat van dubbelblind onderzoek met melatonine bij mensen met kanker is tot nu toe echter weinig onderzoek gepubliceerd. De resultaten die er wel zijn, zijn echter zeer bemoedigend. Helaas gaat het meestal om kleine patiëntengroepen. Door onderzoeksresultaten bij elkaar op te tellen (zogeheten meta-analyse), zijn nu wel duidelijke conclusies te trekken. In de meta-analyse van Wang en collega’s (2018) zijn gegevens verwerkt van twintig publicaties over dubbelblind onderzoek met in totaal 3552 patiënten met verschillende vormen van kanker. Van hen kregen er, behalve de gebruikelijke behandeling, 1771 melatonine; 1781 patiënten kregen een placebo. Volledige of geedeeltelijke genezing trad op bij tweemaal zoveel patiënten die met melatonine waren behandeld als bij patiënten die een placebo kregen (16 tegen 7%). Ook de vijfjaarsoverleving was in de met melatonine behandelde groep tweemaal zo groot (28 tegen 14%). Bijwerkingen van de cytostatica en de bestraling kwamen twee- tot viermaal minder vaak voor. Met name moeheid en algehele lichaamszwakte (asthenie) kwamen in de met melatonine behandelde groepen ruim tweemaal minder vaak voor (19 tegen 43,5%). De auteurs van de meta-analyse trekken de conclusie dat toevoegen van melatonine aan de gebruikelijke kankerbehandeling het resultaat van de behandeling effectief kan verbeteren.

Bij mensen met kanker is in verschillende onderzoeken vastgesteld dat zij lagere melatoninespiegels hebben dan gezonde leeftijdgenoten. Ook lijken mensen met een hogere melatoninespiegel gezonder ouder te worden dan mensen die een lagere melatoninespiegel hebben. De conclusie is dat melatonine een waardevolle toevoeging is aan de behandeling bij kanker en dat het preventief gebruikt kan worden.

Of er bij jou sprake is van een normale of juist een te lage melatoninespiegel kan worden vastgesteld door de melatoninespiegel in een ’s nachts afgenomen speekselmonster te laten meten. Deze zelftest kun je via deze website bestellen. Je krijgt dan van ons behalve de uitslag ook een persoonijk advies dat is gebaseerd op deze uitslag.

Bronnen:
Amin N, Shafabakhsh R, Reiter RJ, Asemi Z. Melatonin is an appropriate candidate for breast cancer treatment: Based on known molecular mechanisms. J Cell Biochem. 2019 Apr 30. doi: 10.1002/jcb.28832. [Epub ahead of print]

Bondy SC & Campbell A. Mechanisms Underlying Tumor Suppressive Properties of Melatonin. Int J Mol Sci. 2018 Jul 27;19(8). pii: E2205. doi: 10.3390/ijms19082205.

Griffin F & Marignol L. Therapeutic potential of melatonin for breast cancer radiation therapy patients. Int J Radiat Biol. 2018 Mar 14:1-6. doi: 10.1080/09553002.2018.1446227.

Wang Y, Wang P, Zheng X, Du X.  Therapeutic strategies of melatonin in cancer patients: a systematic review and meta-analysis. Onco Targets Ther. 2018 Nov 8;11:7895-7908. doi: 10.2147/OTT.S174100. eCollection 2018.

De rol van melatoninetekort bij MS

Bij onderzoek naar nieuwe behandelmethoden van MS staat melatonine steeds meer in de belangstelling. Het afgelopen jaar verschenen maar liefst zeventien studies over de rol van melatonine bij MS! De laatste daarvan geefft een overzicht van de laatste ontwikkelingen. Hierbij wordt onder meer aandacht besteed aan melatoninetekort als achterliggende oorzaak van het ontstaan van MS. Melatoninespiegels van mensen met MS zijn 34 tot 61 procent lager dan die van gezonde controlepersonen. Dat lage melatoninespiegels medeverantwoordelijk zijn voor het ziekteproces bij MS verklaart ook dat veel mensen met MS in de zomer vaker een verergering van hun klachten ervaren dan in de winter. In de korte nachten van de zomer maakt iedereen minder melatonine aan dan in de langere winternachten. Naarmate de melatoninespiegel lager is, verloopt de ziekte bovendien vaak sneller en ernstiger.

De studie gaat uitgebreid in op de beschermende rol van melatonine tegen het ontstaan van beschadigingen in zenuwen door schadelijke invloeden van buitenaf. Melatonine speelt hierbij als antioxidant een dubbelrol door zowel zenuwcellen te beschermen tegen schade, als door schadelijke stoffen te neutraliseren.

Multiple Sclerose is een ziekte van het zenuwstelsel die één op de duizend jongvolwassenen treft. De verschijnselen van MS lopen erg uiteen: van verlies van gevoel of gezichtsvermogen, krachtverlies en evenwichtsproblemen tot pijn, spierkrampen en vermoeidheid. Bij de meeste mensen met MS verloopt de ziekte in golven met perioden waarin klachten plots ontstaan of verergeren  (shubs) en perioden waarin patiënten minder klachten ervaren of soms zelfs klachtvrij zijn. De soort klachten en de plaats van het lichaam waar ze zich voordoen, corresponderen met de plaatsen in de hersenen waar de MS op dat moment actief is. Perioden met shubs doen zich vaker voor in de lente en de zomer. Bij een minderheid van de mensen met MS verloopt de aandoening constant, zonder perioden waarin de klachten afnemen.

MS is een auto-immuunziekte. Dat betekent dat het immuunsysteem bepaalde celtypen in het lichaam niet langer als lichaamseigen herkent, maar als lichaamsvreemd en deze cellen daarom probeert op te ruimen. Bij MS wordt het beschermende laagje rond de zenuwbanen in de hersenen aangetast, waardoor deze zenuwen niet meer kunnen functioneren. Na afloop van de shub kan de schade enigszins worden hersteld en kan de functie terugkeren. Soms is de schade tijdens een shub echter dermate groot dat volledig herstel niet plaatsvindt.

Uit diverse onderzoeken blijkt dat melatonine het lichaam beschermt tegen een aantal auto-immuunziekten, zoals MS. Onlangs is ontdekt dat melatonine de activiteit van bepaalde specifieke T-cellen afremt. Deze cellen zijn bij MS verantwoordelijk voor de ontstekingsreactie in de hersenzenuwen.

Inmiddels geven studies met melatonine bij MS bij proefdieren aan dat melatonine de ernst van de symptomen doet afnemen en het ziekteproces afremt. Resultaten van studies bij mensen geven aan dat de slaap verbetert en de vermoeidheidsklachten en lichamelijke beperkingen overdag afnemen. Uit een ander onderzoek blijkt dat hoe lager de melatoninespiegel van iemand met MS is, hoe meer vermoeidheidsklachten hij overdag heeft en hoe meer lichamelijke beperkingen hij ervaart. Ook is het aantal shubs groter.

Al met al voldoende redenen voor mensen met MS om hun melatoninespiegel te laten meten. Dit kan met een zelftest via deze website. Wanneer de melatoninespiegel te laag blijkt te zijn is een behandeling met melatonine raadzaam. Hierbij mag de dosis melatonine niet te hoog te zijn, omdat mensen met MS vaker problemen lijken te hebben met de afbraak van melatonine. Het gevolg hiervan is dat de melatoninespiegel ook overdag hoger wordt. Dit heeft als gevolg dat het succes in het begin van de behandeling verdwijnt en de slaapproblemen verergeren. Bij een aanvraag van de melatoninezelftest via deze website krijg je hierover een advies en zo nodig een verdere online begeleiding.

Bronnen

Yeganeh Salehpour M, Mollica A, Momtaz S, Sanadgol N, Farzaei MH. Melatonin and Multiple Sclerosis: From Plausible Neuropharmacological Mechanisms of Action to Experimental and Clinical Evidence.  Clin Drug Investig. 2019 May 3. doi: 10.1007/s40261-019-00793-6. [Epub ahead of print]

Sakkas GK, Giannaki CD, Karatzaferi C, Manconi M. Sleep Abnormalities in Multiple Sclerosis. Curr Treat Options Neurol. 2019 Jan 31;21(1):4. doi: 10.1007/s11940-019-0544-7.

Wurtman R. Multiple Sclerosis, Melatonin, and Neurobehavioral Diseases. Front Endocrinol (Lausanne). 2017 Oct 23;8:280. doi: 10.3389/fendo.2017.00280. eCollection 2017.

Gholipour T, Ghazizadeh T, Babapour S, Mansouri B, Ghafarpour M, Siroos B, Harirchian MH. Decreased urinary level of melatonin as a marker of disease severity in patients with multiple sclerosis. Iran J Allergy Asthma Immunol. 2015 Feb;14(1):91-7.

Farez MF, Calandri IL, Correale J, Quintana FJ. Anti-inflammatory effects of melatonin in multiple sclerosis. Bioessays. 2016 Oct;38(10):1016-26. doi: 10.1002/bies.201600018. Epub 2016 Aug 26.

Ook bij kinderkanker kan melatonine helpen

Toevoegen van melatonine aan de behandeling van kanker bij kinderen kan de effectiviteit van de behandeling groter maken en tegelijk zorgen voor minder bijwerkingen van de behandeling.

De kans op een succesvolle behandeling van kanker is de laatste jaren enorm toegenomen. Helaas veroorzaken kankerremmende medicijnen vaak veel bijwerkingen. Daarom staat toevoegen van melatonine aan de behandeling van kanker momenteel erg in de belangstelling. Dit versterkt het effect van kankerremmende middelen, zodat de dosis hiervan verlaagd kan worden.

De eerste resultaten van toevoegen van melatonine aan de behandeling van kanker bij volwassenen zijn zeer gunstig. Maar onderzoek bij kinderen ligt altijd gevoeliger dan onderzoek bij volwassen vrijwilligers. Het belang van het vinden van een effectieve en veilige behandeling van kanker bij kinderen is echter zo groot dat nu ook de eerste resultaten van toepassen van melatonine bij kinderkanker gepubliceerd worden. Ook wordt specifiek onderzoek naar de meest effectieve dosis gedaan.

Melatonine is niet alleen van belang voor het slaap-waakritme, maar blijkt ook bescherming te bieden tegen het ontstaan van kanker. Het remt bovendien de voortgang van de groei van kanker en het ontstaan van uitzaaiingen. Tot nu toe zijn ongeveer drieduizend wetenschappelijke artikelen over de rol van melatonine bij kanker verschenen. Duidelijk was al dat mensen met lage melatoninespiegels een groter risico lopen op het krijgen van kanker. Ook is in proefdieronderzoek duidelijk geworden dat toevoegen van melatonine aan de ‘gebruikelijke’ behandeling van kanker het effect van de behandeling versterkt.

Over het resultaat van dubbelblind onderzoek met melatonine bij mensen met kanker was tot nu toe echter weinig onderzoek gepubliceerd. De resultaten die er wel zijn, zijn echter zeer bemoedigend. Helaas gaat het meestal om kleine patiëntengroepen. Door onderzoeksresultaten bij elkaar op te tellen (zogeheten meta-analyse), zijn nu wel duidelijke conclusies te trekken. In de meta-analyse van Wang en collega’s (2018) zijn gegevens verwerkt van twintig publicaties over dubbelblind onderzoek met in totaal 3552 patiënten met verschillende vormen van kanker. Van hen kregen er, behalve de gebruikelijke behandeling, 1771 melatonine; 1781 kregen een placebo. Volledige of partiële genezing trad op bij tweemaal zoveel patiënten die met melatonine waren behandeld als bij patiënten die een placebo kregen (16 tegen 7%). Ook de vijfjaarsoverleving was in de met melatonine behandelde groep tweemaal zo groot (28 tegen 14%). Bijwerkingen van de cytostatica en de bestraling kwamen twee- tot viermaal minder vaak voor. Met name moeheid en algehele lichaamszwakte (asthenie) kwamen in de met melatonine behandelde groepen ruim tweemaal minder vaak voor (19 tegen 43,5%). De auteurs van de meta-analyse trekken de conclusie dat toevoegen van melatonine aan de gebruikelijke kankerbehandeling het resultaat van de behandeling effectief kan verbeteren.

Het is tijd dat de gunstige resultaten bij volwassenen met kanker gaan leiden tot beleid bij kinderen. Canadese kinderartsen voeren nu een onderzoek uit naar welke dosis melatonine bij kinderen het effectiefst is. Helaas wordt hierbij niet gemeten hoeveel melatonine het kind ’s nachts aanmaakt en wordt de gegeven dosis hieraan niet aangepast. Wij adviseren om voorafgaand aan de behandeling te meten hoe hoog de eigen melatonine spiegel ’s nachts is. Dit kan via deze website worden aangevraagd.

Bronnen
Johnston DL, Zupanec S, Nicksy D, Morgenstern D, Narendran A, Deyell RJ, Samson Y, Wu B, Baruchel S. Phase I dose-finding study for melatonin in pediatric oncology patients with relapsed solid tumors. Pediatr Blood Cancer. 2019 Feb 20:e27676. doi: 10.1002/pbc.27676. [Epub ahead of print] Chao YH, Wu KH, Yeh CM, Su SC, Reiter RJ, Yang SF. The potential utility of melatonin in the treatment of childhood cancer. J Cell Physiol. 2019 Apr 3. doi: 10.1002/jcp.28566. [Epub ahead of print]
Wang Y, Wang P, Zheng X, Du X.  Therapeutic strategies of melatonin in cancer patients: a systematic review and meta-analysis. Onco Targets Ther. 2018 Nov 8;11:7895-7908. doi: 10.2147/OTT.S174100. eCollection 2018